Ο Άγιος Νικήτας Καληδονίας Κισάμου και Φρακοκάστελου Σφακίων (Και βίντεο)

Πανηγυρικός ο εσπερινός του Αγίου Νικήτα

Με αρκετό κόσμο από το χωριό και την γύρω περιοχή γιορτάστηκε σήμερα το απόγευμα πανηγυρικά το μικρό οικογενειακό εξωκλήσι του Αγίου Νικήτα, κτισμένο εδώ και 22 χρόνια σε μια πανοραμική γειτονιά της Καληδονίας, έχοντας τη δική του ξεχωριστή συγκινητική  ιστορία. Την ακολουθία του εσπερινού τέλεσε ο εφημέριος της ενορίας παπά Νικόλαος Βουτσαδάκης έχοντας στο ψαλτήρι τρεις καλλικέλαδους λαϊκούς ιεροψάλτες. 

Για τη ανέγερση της μικρής εκκλησίας μίλησαν με συγκίνηση οι κτήτορες της Στέφανος και Άννα Χατζηδάκη, υπογραμμίζοντας ότι « πέρασαν 23 χρόνια από τότε που ο γιος μας ο Νικήτας σε ηλικία 24 ετών ενώ υπηρετούσε τη στρατιωτική του θητεία στη Ρόδο έφυγε από τη ζωή κατόπιν τροχαίου δυστυχήματος. Η ζωή μας σκοτείνιασε αλλά με τις προσευχές που κάναμε στην Παναγία φωτίστηκε ο νους και συναποφασίσαμε να κτίσουμε στη μνήμη του παιδιού μας μια μικρή εκκλησία εδώ στην αυλή του σπιτιού μας και να την  αφιερώσουμε στο όνομα του Αγίου Νικήτα όπως έλεγαν το παιδί μας. Μέσα σ’ ένα χρόνο είχε τελειώσει και από τότε την πανηγυρίζουμε κάθε χρόνο τόσο την παραμονή όσο και την ημέρα της εορτής της».

Παραθέτουμε στιγμιότυπα από τον εσπερινό και το πανηγύρι που ακολούθησε με διάφορα νηστίσιμα εδέσματα.

 

 

 

…………………………..

Πανηγύρι με αθλήματα στην εορτή του Αγίου Νικήτα 

Εκατοντάδες πανηγυριώτες με πολλούς ξένους παρέστησαν χθες το πρωί στην μικρή παλιά εορταζόμενη Εκκλησία του  Αγίου  Νικήτα στο ιστορικό Φραγκοκάστελο Σφακίων παρακολουθώντας στη συνέχεια σύμφωνα με την  παράδοση τους αθλητικούς αγώνες στο γήπεδο του χωριού με τη συμμετοχή μικρών και μεγάλων. Στην πανηγυρική Θεία Λειτουργία προεξήρχε ο πρωτοσύγκελος της Ιεράς Μητρόπολης Λάμπης Συβρίτου και Σφακίων αρχιμανδρίτης π. Αθανάσιος Καραχάλιος με πλειάδα κληρικών από την περιοχή. Το «παρών» στην εορτή έδωσε ο αντιπεριφερειάρχης Χανίων κ. Απόστολος Βουλγαράκης.  

Στον χαιρετισμό του ο δήμαρχος Σφακίων κ. Ιωάννης Ζερβός καλωσόρισε και ευχαρίστησε τους παρευρισκόμενους για να κάνει μια σύντομη αναφορά στο ιστορικό της εορτής και των αθλημάτων, υπογραμμίζοντας ότι «συνεχίζοντας την προσπάθεια των προηγούμενων αυτοδιοικητικών Αρχών του τόπου μας που αναβίωσαν τους αγώνες, προσπαθούμε παρά τους δύσκολους καιρούς να τους διοργανώνουμε και να τους αναδεικνύουμε δίνοντας την ευκαιρία στη νεολαία μας να αθλείται, αλλά και να δημιουργούμε ένα γεγονός στον τόπο μας». Ο ίδιος συνέχισε τονίζοντας «αυτοσκοπός μας είναι να στηρίζουμε τις προσπάθειες των νέων που είναι το μέλλον μας. Θα συνεχίσουμε να μεταλαμπαδεύομε το φως του ομαδικού πνεύματος που εκπέμπει ο υπερήφανος αυτός τόπος».

Κεντρική ομιλήτρια στην εορτή ήταν η ειδική γραμματέας της Ένωσης Απανταχού Σφακιανών κα Ελένη Γεωργιλιδάκη – Κουκουναράκη,  η οποία μέσα από μια ιδιαίτερα εμπεριστατωμένη με ιστορικά στοιχεία αναφορά, επεσήμανε, μεταξύ άλλων, τα εξής: « Η σημερινή γιορτή έχει διπλό χαρακτήρα και περιεχόμενο. Κατ’ αρχήν  είναι η θρησκευτική γιορτή κατά την οποία τιμάται η μνήμη του Αγίου Νικήτα, με την τέλεση της λειτουργίας σ’ αυτό το εκκλησάκι και στη συνέχεια, η διεξαγωγή των ΝΙΚΗΤΕΙΩΝ 2015, που είναι γιορτή αθλητικών αγώνων, στους οποίους η νεολαία του τόπου μας συμμετέχει και αγωνίζεται τον αγώνα τον καλό, εμφορούμενη από ευγενή άμιλλα και αθλητικό πνεύμα, δίδοντας έτσι μεγαλύτερη αξία στην ύπαρξή της, αλλά  συγχρόνως με την συμμετοχή της  και μόνο, αποτίει φόρο τιμής στην ανά τους αιώνες, ιστορία του τόπου μας, για τον οποίο όλοι είμαστε περήφανοι.

   Σύμφωνα με ιστορικούς που έχουν ασχοληθεί με την ιστορία της περιοχής μας, αλλά και τον ιστορικό της επαρχίας Σφακίων Γρ. Παπαδοπετράκη, στο χώρο αυτό, που σήμερα υπάρχει το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Νικήτα, υπήρχε κατά την αρχαιότητα, Ναός και Βωμός της Θεότητας Νίκης. Στην ευρύτερη περιοχή υπήρχε μια πόλη με το όνομα Νικήτα με σπουδαία οικονομική και πολιτισμική δραστηριότητα για πολλούς αιώνες. Την εποχή της άνθησης της πόλης, σε χρόνους που χάνονται στα βάθη  των αιώνων, έρχονταν στην πόλη Νικήτα και στο βωμό της θεότητας Νίκη και απέδιδαν τιμές και σπονδές στην προχριστιανική Θεότητα, όχι μόνον οι περίοικοι αλλά και Κρήτες από ολόκληρο το νησί και πραγματοποιούνταν αγωνίσματα δρόμου, ιπποδρομίας, τοξοβολίας, πάλης κλπ.

     Η πόλη Νικήτα καταστράφηκε, αλλά δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα, την αιτία της καταστροφής της. Πιθανολογείται ότι αλλεπάλληλοι σεισμοί την ισοπέδωσαν,  σε χρόνο που επίσης δεν γνωρίζουμε.

   Ο Γρ. Παπαδοπετράκης αναφέρει ότι το 1371 μ.χ, οι Ενετοί χρησιμοποίησαν υλικά από την αρχαία κατεστραμμένη πόλη, για το χτίσιμο του κάστρου και έτσι τα ίχνη της εξαφανίστηκαν εντελώς.

   Με την έλευση και επικράτηση του χριστιανισμού, στον τόπο μας, τη θεότητα Νίκη αντικατέστησε ο Άγιος Νικήτας. Η διεξαγωγή των αθλητικών αγώνων όμως και η προσέλευση του κόσμου συνεχίστηκε, μόνο που τώρα οι Κρήτες τιμούσαν την μνήμη του Αγίου Νικήτα και οι αθλητικοί αγώνες διεξάγονταν και συνεχίζουν και σήμερα να διεξάγονται προς τιμήν του, και για να τιμήσουμε την ιστορία μας.

   Η ταυτότητα των λαών που καθιέρωσαν τους αγώνες αυτούς στον τόπο μας δεν είναι γνωστή. Δεν είναι γνωστό επίσης, πότε  καθιερώθηκαν για πρώτη φορά. Όμως είναι βέβαιο ότι στην Κρήτη  γίνονταν αθλητικοί αγώνες από τότε που  κατοίκησαν το νησί, Ελληνικά φύλα και άρχισε να αναπτύσσεται ο Ελληνικός Πολιτισμός. Δηλαδή εδώ και χιλιάδες χρόνια και σύμφωνα με τον ιστορικό της επαρχίας μας, οι αθλητικοί αγώνες στο νησί συνεχίστηκαν για πολλούς αιώνες, ακόμη και τους σκοτεινούς χρόνους της δουλείας του Ελληνισμού από τους κατά καιρούς κατακτητές της, τους Ενετούς τους Άραβες και  τους Τούρκους. Σ’ όλα αυτά τα ατέλειωτα χρόνια οι πρόγονοί μας μέσα από  τις παραδόσεις τους, τα ήθη και έθιμα τους, τα αθλητικά λατρευτικά δρώμενα, διατήρησαν αλώβητη την Ελληνική τους συνείδηση και διαφύλαξαν τις πολιτισμικές τους αξίες.  Ακόμη και μετά το 394 μ.χ. χρονολογία που απαγορεύτηκαν οι Ολυμπιακοί αγώνες από τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Θεοδόσιο τον Α΄, στον τόπο μας συνεχίστηκε η διεξαγωγή των Νικητείων.

    Από σχετικές αναφορές και επισημάνσεις των ιστορικών Θεοχ. Δετοράκη, Διόδωρου Σικελιώτη, Στοβαίου  αλλά και του Παυσανία που έζησε το 2ο μ.χ. αιώνα, προκύπτει ότι εδώ στο νησί μας, οι  αρχαίοι πρόγονοί μας επιδίδονταν στη διεξαγωγή αγώνων στίβου και πριν από την καθιέρωση των αγώνων στο χώρο της αρχαίας Ολυμπίας.

    Δεν ξέρω, ίσως είναι τοπικιστική υπερβολή, ίσως και να μην είναι, αν πούμε ότι οι αθλητικοί αγώνες στην περιοχή μας ίσως αποτέλεσαν τον προάγγελο και το θεμέλιο, πάνω στο οποίο στηρίχτηκε αρχικά η καθιέρωση των αγώνων στην αρχαία Ολυμπία.

    Πάντως από συγκεκριμένες αναφορές των προαναφερομένων ιστορικών, προκύπτει ότι οι Κρήτες είχαν στενή σχέση με τους αγώνες που γίνονταν και στην αρχαία Ολυμπία, προς τιμήν του Διός,  και με τους μουσικούς αγώνες που διεξάγονταν στους Δελφούς προς τιμήν του Απόλλωνα, τα Πύθια. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ανακηρύχτηκαν Ολυμπιονίκες, οι Κρήτες, Εργοτέλης,  Φιλωνίδης, Σωτάδης, καθώς και Πυθιονίκης ο Ταρραίος, (καταγόμενος από την Αγία Ρουμέλη), Χρυσοθέμης .

    Πέραν όμως  από τους θρύλους και τις παραδόσεις αυτές για τη διεξαγωγή αθλητικών αγώνων, στο νησί μας αναφέρονται και οι δυο κορυφαίοι σοφοί της κλασσικής αρχαιότητας.

     Ο Αριστοτέλης γράφει ότι “η εκπαίδευση των Κρητών στα αθλητικά αγωνίσματα και μάλιστα στα πολεμικά ήταν καθιερωμένη από τους Νόμους”.

   Ο Πλάτωνας επίσης αναφέρει ότι “Οι πόλεις της Κρήτης ομοιάζουν με στρατόπεδα και την περίοδο της ειρήνης, οι Κρήτες ζούσαν σε ατμόσφαιρα πολεμική. Ακόμη και οι χοροί της Κρήτης και τα τραγούδια της αποτελούσαν μίμηση μάχης πολεμικής”.             

  Είναι γνωστό αλλά αξίζει να αναφερθεί ότι στην περιοχή μας δεν έχουν γίνει σοβαρές αρχαιολογικές έρευνες, έτσι χωρίς αδιάσειστα ιστορικά ντοκουμέντα, όλα αυτά, θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι είναι  μόνο θρύλοι και δοξασίες. Ίσως κάποια στιγμή, αυτές οι παραδόσεις και οι θρύλοι για τον τόπο μας, επιβεβαιωθούν από την αρχαιολογική έρευνα.

    Όμως αγαπητοί φίλοι, γεγονός είναι ότι σήμερα, 15 Σεπτεμβρίου 2015, εδώ στο Φραγκοκάστελλο στη θέσης της αρχαίας πόλης Νικήτα εμείς, όπως κάθε χρόνο, μαζευτήκαμε και γιορτάζουμε τη μνήμη του Αγίου Νικήτα και συγχρόνως αποτίουμε φόρο τιμής στην ιστορία του νησιού μας παρακολουθώντας με υπερηφάνεια τη νεολαία μας να συμμετέχει και να αγωνίζεται στους αθλητικούς αγώνες Νικήτεια 2015.

    Εύχομαι και ελπίζω κάποτε τα Νικήτεια να γίνουν γνωστά σ’ ολόκληρη τη Κρήτη και να συμμετέχουν αθλητές από ολόκληρο το νησί. Εμείς οι μεταγενέστεροι έχουμε υποχρέωση να συμβάλλουμε σ’ αυτή την προσπάθεια».

Η ίδια συνέχισε για να καταλήξει: «Όλα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, ανάγονται ασφαλώς στην ιστορία του τόπου μας, στα ήθη, τις παραδόσεις μας και μαζί με πολλά άλλα αποτελούν τις ρίζες μας, που είναι απαραίτητο όσο και χρήσιμο να τις γνωρίζουμε. Όμως κατά τη γνώμη μου, πέρα από το να νοιώθουμε περήφανοι γι’ αυτά, πρέπει να συνεχίζουμε να δημιουργούμε κατάλληλες συνθήκες ανάπτυξης καινούργιων πολιτιστικών γεγονότων, μέσα από τα οποία θα αναπτύσσεται και θα  αναβαθμίζεται η προσωπικότητα και το πνεύμα του καθενός από μας, για το συμφέρον συνολικά της κοινωνίας μας.

    Σήμερα περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη εποχή έχουμε την ανάγκη και να γνωρίζουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά και να την χρησιμοποιούμε ως αντίβαρο στην πολιτιστική και πολιτική κρίση του σήμερα, για να αναπτύξουμε, ή να διατηρήσουμε ηθικές αξίες, όπως δημοκρατικές αρχές, ισονομία, ευρύτητα πνεύματος, αίσθημα δικαίου στην καθημερινότητα, κοινωνική δικαιοσύνη, αλληλεγγύη και αγάπη για τους γύρω μας».

  Σύμφωνα με την παράδοση εμείς οι Σφακιανοί έχουμε τη ρίζα των Δωριέων. Σαν απόγονοι λοιπόν της σκληροτράχηλης αυτής Ελληνικής φυλής, και δύναμη ψυχής διαθέτουμε και δημοκρατικές αξίες, και αίσθημα της δικαιοσύνης  και φιλότιμο και αλληλεγγύη και πεισματάρηδες είμαστε και φιλόξενοι και εγωϊστές και τοπικιστές, με την καλή έννοια του όρου βέβαια, οπότε έχουμε όλες τις προϋποθέσεις για να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, μάλλον αυτό που χρειαζόμαστε περισσότερο, καλύτεροι συνάνθρωποι.

       Εύχομαι, χρόνια πολλά σε όλους μας και σύντομα να καταφέρουμε όλοι μαζί ώστε, τα Νικήτεια να αποκτήσουν ευρύτερη απήχηση και γιατί όχι Παγκρήτειο χαρακτήρα».

Παραθέτουμε φωτογραφικά στιγμιότυπα από την πανηγυρική Θεία Λειτουργία, το παραδοσιακό κέρασμα που ακολούθησε και τα αθλήματα που διεξήχθησαν.

Γιάννης Η. Κάκανος