Επαρχιακό Φως Ειδήσεις-Ρεπορτάζ-Πολιτισμός-Κοινωνία-Άποψη
Ένα άλλοτε μεγάλο χωριό της ορεινής ενδοχώρας στην Κίσαμο, είναι το Βλάτος των Εννιά Χωριών, πρώην έδρα ομώνυμης κοινότητας και σήμερα υπαγόμενο στον Καλλικρατικό Δήμο Κισάμου.
Για το Βλάτος καταγράψαμε ιστορικά στοιχεία που μας εξιστόρησε σε τηλεφωνική επικοινωνία ο Μανώλης Παρτσακουλάκης ο οποίος διετέλεσε και πρόεδρος της κοινότητας: “ Όπως και πολλά άλλα ορεινά χωριά έτσι και το δικό μας, παραμένει τα 20 τελευταία χρόνια μ’ ελάχιστους μόνιμους κατοίκους εκ των οποίων στην πλειοψηφία τους είναι ηλικιωμένοι. Παρά ταύτα, όλοι τους είναι νοικοκύρηδες και μαζί με τους λίγους νέους του χωριού και τα παιδιά τους όπως και πολλούς άλλους απογόνους Βλατιανών που μένουν σε άλλες περιοχές όπως κι εμένα, αντιστεκόμαστε “γενναία” στις αντιξοότητες που εξακολουθούν να μαστίζουν την ύπαιθρο έχοντας όλες τις περιουσίες νοικοκυρεμένες, πολλά σπίτια ανακαινισμένα καθώς επίσης και ορισμένα να έχουν κτιστεί πρόσφατα. Το χωριό μας, βέβαια, έχει μεγάλη ιστορία και συμπεριλαμβάνεται στα παλιά χωριά της Κισάμου. Είναι χτισμένο σε μια λεκάνη μεγάλης έκτασης με αραιοκατοικημένες τις δέκα τέσσερις γειτονιές του οι οποίες είναι οι εξής: Μπαρουξιανά, Μπερντιγιαννά, Μηλιά, Μύλοι, Μιχελιανά, Μοθιανά, Ζερβιανά Δερουκιανά, Παπαδιανά, Αρχοντικά, Τζιμπλιανά, Κορακιανά, Κουτσουνάρα, και Λαγκός. Το κύριο αγροτικό εισόδημα των κατοίκων προέρχεται από την πλούσια παραγωγή λαδιού. Η κτηνοτροφία ως επί το πλείστον είναι οικόσιτη. Το χωριό παράγει επίσης κάστανα, εξαιρετικό κρασί, ενώ καλλιεργούνται και υπαίθρια κηπευτικά με κάποιους αγρότες να έχουν στραφεί στη βιολογική καλλιέργεια”.
Συνεχίζοντας ο κ. Παρτσακουλάκης επεσήμανε ότι “το χωριό προσελκύει αρκετό τουρισμό εξαιτίας μιας αξιόλογης μονάδας αγροτουρισμού στην γειτονιά Μηλιά και τις πολύ καλές ταβέρνες, με τη μια στους Μύλους, στη διασταύρωση για Στροβλές και Έλος και την άλλη παράπλευρα στον τεράστιο πλάτανο της γειτονιάς Μιχελιανά που έχει χαρακτηριστεί από το 1978 ως μνημείο της φύσης. Υπάρχει ακόμα και μία αρχαία ελιά πολύ κοντά με τον κεντρικό Ιερό Ναό του χωριού ο οποίος είναι αφιερωμένος στο Γενέσιον της Θεοτόκου για την οποία καταβάλλονται προσπάθειες να χαρακτηριστεί ως ένα δεύτερο μνημείο της φύσης. Κεντρική γειτονιά του Βλάτους είναι η Κουτσουνάρα στην οποία κάποτε λειτουργούσαν πέντε καφεπαντοπωλεία, ήταν και το γραφείο της κοινότητας και το δημοτικό σχολείο. Στην γειτονιά αυτή σήμερα λειτουργεί ένα παραδοσιακό καφενείο, ενώ το κτίριο του σχολείου έχει μετατραπεί σε λαογραφικό Μουσείο. Δίπλα από το σχολείο είναι ένα κτήριο που προοριζόταν για κεντρική εκκλησία του Βλάτους που όμως ποτέ δεν λειτουργήθηκε. Κτίστηκε στο τέλος του 18ου αιώνα και μόλις τελείωσαν οι εργασίες του τρούλου, δεν πέρασε ένα 24ωρο που γκρεμίστηκε. Το γεγονός αυτό θεωρήθηκε κακό σημάδι από τους χωριανούς μας εκείνης της εποχής και δεν την επισκεύσαν. Το χωριό συνέχισε να εκκλησιάζεται στον Ιερό Ναό της Αγίας Τριάδος μέχρι που χτίστηκε η σημερινή κεντρική εκκλησία αφιερωμένη στο Γενέσιο της Θεοτόκου. Το παλιό μισογκρεμισμένο κτίριο που προοριζόταν κεντρικός ναός πέρασε μετά από πολλά χρόνια στον Πολιτιστικό Σύλλογο “Νέοι Ορίζοντες” του Βλάτους.. Ο Σύλλογος με πρωτοβουλία του επισκεύασε το κτήριο και στον χώρο αυτό που έχει καλή ακουστική διεξάγονται κάθε Καλοκαίρι μέχρι αργά το Φθινόπωρο Κρητικές και Λαϊκές μουσικές βραδιές αλλά και συναυλίες που φέρουν την ονομασία “Vlatos jazz”. Στους Μύλους επίσης λειτουργεί μια πολύ ωραία ταβέρνα, ένα πρατήριο καυσίμων με μίνι μάρκετ κι ένα σύγχρονο ελαιουργείο γιατί είμαστε ελαιοπαραγωγός περιοχή με τα διπλανά χωριά, Την παλιά εποχή η γειτονιά Μύλοι ήταν εμπορικό κέντρο…”
Το πρώην Δημοτικό Σχολείο και δίπλα το κτίριο της παλιάς εκκλησιάς που δεν λειτουργήθηκε ποτέ.
Η περιοχή των Μύλων σήμερα με την ταβέρνα, το ελαιουργείο και το μίνι μάρκετ αλλά και με ένα παλιό αρχοντικό και άλλα κτίρια που λειτουργούσαν ως καφεπαντοπωλεία.
Πάνω: Τα πρώτα σπίτια στον κεντρικό δρόμο μετά την διασταύρωση των Μύλων που βρίσκεται και ο αρχαίος πλάτανος για την κεντρική γειτονιά και τα άλλα χωριά Ρογδιά και Λίμνη.
Απόψεις από την κεντρική γειτονιά Κουτσουνάρα του Βλάτους με το πρώην γραφείο της κοινότητας στη διασταύρωση του δρόμου για την γειτονιά Μηλιά.
Το κτήριο της παλιάς Κοινότητας και δίπλα το παραδοσιακό καφεπαντοπωλείο του Γεωργίου Κονταξάκη που λειτουργεί εδώ και 40 χρόνια.
Για όσους έρχονται στο Βλάτος από την Ρογδιά, βλέπουν στην αρχή του χωριού έναν πανέμορφο ανθόκηπο, ενώ από λάθος στην από κάτω πλευρά του, τοποθετήθηκε η πληροφοριακή πινακίδα που δείχνει ότι εδώ τελειώνει το χωριό.
