ΣΤΟΝ ΚΑΚΟΠΕΤΡΟ – Αποκαλυπτήρια μνημείου του ήρωα Νικολάου Ιερωνυμάκη (Και βίντεο)

Η μνήμη του ήρωα της Κατοχής Νικολάου Ιερωνυμάκη,  καταγομένου  από την Γρα Κερά των Δελιανών  της πρώην επαρχίας Κισάμου που απαγχονίστηκε κατά την 28η Αυγούστου 1944 από τα Γερμανικά Στρατεύματα Κατοχής τιμήθηκε σε εκδήλωση στις 11 το πρωί της Κυριακής στον Κακόπετρο του Δήμου Πλατανιά.  

Αρχικά εψάλη επιμνημόσυνη δέηση και ακολούθησαν τ’ αποκαλυπτήρια του ανεγερθέντος μνημείου στο σημείο της θυσίας του, με πρωτοβουλία και δαπάνες της Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης 1941-45 ΕΟΚ Νομού Χανίων έχοντας την υποστήριξη της Τοπικής Κοινότητας Κακοπέτρου και του Δήμου Πλατανιά.

Το μνημείο φιλοτέχνησε ο Χανιώτης αρχιτέκτονας – μηχανικός κ. Δημήτριος Χαριτάκης, ο οποίος, με χαιρετισμό του αναφέρθηκε στη σημασία των μνημείων, δίνοντας τίτλο: “Πως η μνήμη μετουσιώνεται σε μνημείο”, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων, τα εξής: «Μια σταλαγματιά στο χάρτη. Τη λένε Κρήτη. Το Μάη του ’41 έγινε ξαφνικά ηφαίστειο κι έκαψε τα φτερά του φασισμού. Τα τσάκισε. Και ρίγησε ο κόσμος όλος. Ένα χωριό των Χανίων ο Κακόπετρος με ανθρώπους φτωχούς, απλοϊκούς αλλά με ψυχή πλημμυρισμένη από Ελλάδα. Και το ‘δειξαν όταν ήρθε η ώρα». Ο ίδιος συνεχίζοντας επεσήμανε ότι « ένας από αυτούς ο Ιερωνυμάκης… Η Ένωση αγωνιστών εδώ και χρόνια κάνει υπεράνθρωπες προσπάθειες για να μείνει άσβεστη η θυσία των ηρώων που αγωνίστηκαν τα χρόνια 1941 – 45 και είναι άξια συγχαρητηρίων και σεβασμού… Η συγκεκριμένη μορφή του μνημείου επιλέχτηκε γιατί δίνει την δυνατότητα στον θεατή να δει διαχρονικά την θυσία του ήρωα, συμπυκνώνει τις μνήμες και αποδίδει το κοινό αίσθημα και την αισθητική της περιοχής…».        

Εκ μέρους της Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης 1941-45 ΕΟΚ Νομού Χανίων, ο κ. Μπασιάς αναφέρθηκε στα ιστορικά γεγονότα της περιόδου μέχρι την ώρα του απαγχονισμού του ήρωα Νικολάου Ιερωνυμάκη.

Ο δήμαρχος Πλατανιά κ. Γιάννης Μαλανδράκης κατά τον χαιρετισμό του επαίνεσε την πρωτοβουλία της Ένωσης αγωνιστών  σημειώνοντας ότι « ξέρουμε πολύ καλό πως σε αυτή την περιοχή οι Γερμανοί την εποχή εκείνη έδειξαν τη μέγιστη θηριωδία τους, γεγονότα είναι καταγεγραμμένα, οι ιστορικές αναφορές είναι απαράγραπτες, οι μαρτυρίες είναι συγκλονιστικές και πάνω απ’ όλα αυτό που πρέπει να έχουμε όλοι μας είναι ότι θα πρέπει να θυμόμαστε και δεν πρέπει να ξεχνάμε. Δεν σημαίνει αυτοεκδίκηση για να μην παρεξηγηθούν τα λόγια μου, σημαίνει μνήμη γιατί όπως λένε οι ιστορικοί οι λαοί που δεν έχουν μνήμη και δεν θυμούνται την ιστορία τους είναι υποχρεωμένοι να την ξαναζήσουν» για να τελειώσει επαινώντας τον κατασκευαστή του μνημείου. 

Εκ μέρους της οικογένειας του  ήρωα, ο δισέγγονός του,  από την κόρη του Μαρία, Στυλιανός Ιερωνυμάκης   αναφέρθηκε στην ολιγόχρονη ζωή του προπάππου του Νικολάου Ιερωνυμάκη, τονίζοντας πώς  αισθάνεται πολύ υπερήφανος που είναι απόγονός του για να συνεχίσει υπογραμμίζοντας ότι « γεννήθηκε στις 24 Αυγούστου του 1918 στο χωριό Γρα Κερά της Κισάμου από εύπορη και πολύτεκνη οικογένεια και έφυγε με το κεφάλι ψηλά σε ηλικία μόλις 26 ετών σε αυτήν ακριβώς εδώ την τοποθεσία που βρισκόμαστε. Χωρίς καμία αμφιβολία επειδή ακριβώς έφυγε στις 28 Αυγούστου ήταν σημαδιακός ο Αύγουστος για εκείνον. Πριν γίνει μέλος της Ένωσης Αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης την περίοδο 1941 -44 πολέμησε στο Αλβανικό μέτωπο μαζί με δύο από τα αδέρφια του, τον Γιάννη και τον Μιχάλη. Εκεί έχασε τον Γιάννη, ενώ ο Μιχάλης μετά από απερίγραπτες κακουχίες κατάφερε να γυρίσει πίσω με τα πόδια» για να αναφερθεί στη συνέχεια στον προππάπου του σημειώνοντας ότι «γυρίζοντας κι εκείνος στη λεβεντογέννα Κρήτη, δεν έμεινε ούτε απαθής, ούτε και αδιάφορος. Στη Σελινιώτικη Μαδάρα πάνω από το Κουστογέρακο όπου είχε ιδρυθεί αγγλικό φυλάκιο εντάχθηκε στην ομάδα πληροφοριών και δολιοφθοράς του Βασίλη Πατεράκη μαζί με τον Αντώνη Κοσμαδάκη και με αρχηγό τον Μάρκο Σπανουδάκη. Η δραστηριότητα τους εκείνη την περίοδο ξεχώρισε σε πολύ μεγάλο βαθμό, ήταν οξυδερκείς και ριψοκίνδυνοι. Ανάλαβαν πάντα τις δύσκολες και επικίνδυνες αποστολές. Πολλές φορές είχε περάσει μέσα από τα Γερμανικά μπλόκα μεταφέροντας εμπιστευτικές εντολές, σχεδιαγράμματα, όπλα , οδηγίες και εκρηκτικές ύλες. Είχε επαινεθεί και τιμηθεί επανειλημμένως από την ηγεσία του φυλακίου και όλοι οι συναγωνιστές του τον αγαπούσαν ιδιαίτερα για την ευγένεια και την ολοκληρωτική κατάθεση ψυχής που είχε κάνει προκειμένου να στεφθεί με επιτυχία ο ιερός απελευθερωτικός αγώνας του τόπου μας. Χαρακτηριστικό της όλης δράσης του ήταν ότι οι κατακτητές τον είχαν επικηρύξει ζητώντας την κεφαλή του. Γι αυτόν ακριβώς τον λόγο και επειδή η δράση του είχε καταστεί άκρως επικίνδυνη για τη ζωή του το στρατηγείο Μέσης Ανατολής αποφάσισε τη φυγάδευσή του με υποβρύχιο από το νησί έως ότου να ηρεμήσουν τα πράγματα. Λίγες ημέρες μετά μετέβη στα Χανιά πραγματοποιώντας για ακόμα μία φορά  κάποια επικίνδυνη αποστολή που του είχε ανατεθεί. Ήταν επίσης ιδανική ευκαιρία για να αποχαιρετίσει τη σύζυγο και την κόρη του που εκείνη την περίοδο ήταν μόλις επτά μηνών. Ύστερα επέστρεψε στο Κουστογέρακο περιμένοντας ειδοποίηση για αναχώρηση, όμως η μοίρα έπαιξε άλλο παιχνίδι. Εκείνες τις ημέρες προέκυψε η ανάγκη αποστολής εκρηκτικών υλών για την ανατίναξη καυσίμων στην περιοχή της Αγιάς, αλλά επίσης και για την Λέσχη των Γερμανών αξιωματικών στα Χανιά. Η αποστολή του εξαιρετικά επικίνδυνη, τα εμπόδια πάρα πολλά και το μεγαλύτερο από όλα ήταν η εύρεση ενός κατάλληλου εθελοντή για να διατελέσει αυτή την πολύ δύσκολη αποστολή. Αυτός ήταν και ο λόγος που υπήρξε και κάποια καθυστέρηση της αποστολής και τότε ήταν ο Νικόλαος Ιερωνυμάκης εκείνος που προσφέρθηκε να συμμετέχει. Ήταν άλλωστε αδιαμφισβήτητος ο ηρωισμός και η αυταπάρνηση. Το Επιτελείο στην αρχή προσπάθησε να τον αποτρέψει, όμως η έλλειψη εναλλακτικής επιλογής οδήγησε στο να αναλάβει τελικά αυτή την αποστολή λίγο πριν αναχωρήσει από το νησί. Σε μία από τις διαδρομές στις 28 Αυγούστου του 1944 η τελευταία του διαδρομή, ήταν οδηγός ο κ. Νικόλαος Τζανακάκης ή αλλιώς Δροσερός όπως τον γνωρίζουμε. Στο αυτοκίνητό που οδηγούσε ο κ. Τζανακάκης επενέβαινε εκείνος διανύοντας την διαδρομή Κάντανο – Χανιά…».

Ο ίδιος συνεχίζοντας επεσήμανε: « Το αυτοκίνητο μετέφερε 17 επιβαίνοντες και φτάνοντας εδώ στον Κακόπετρο εδώ που βρισκόμαστε σήμερα το όχημα έπεσε πάνω σε μπλόκο που είχαν στήσει οι Γερμανοί οι οποίοι με τη σειρά τους  κατέβασαν όλους  από το αυτοκίνητο που ήταν ένα φορτηγό και τους συγκέντρωσαν στην άκρη του δρόμου εκτός από έναν χωροφύλακα που του είπαν να περιμένει λίγο παρά πέρα. Μετά από έρευνα στο όχημα εντοπίσθηκε η κρύπτη μαζί με τα πιστόλια και τα εκρηκτικά. Σιγή επικράτησε. Οι κατακτητές εν μέρει θαύμαζαν τους Κρητικούς οι οποίοι με τη σειρά τους άκουγαν με περιφρόνηση και αλληλεγγύη ο ένας για τον άλλο τις απειλές των Γερμανών ότι θα τους ντουφέκιζαν όλους σε περίπτωση που δεν παρουσιάζονταν ο συνοδός των πυρομαχικών και των όπλων. Πάνω στην ώρα που η αγωνία και ο τρόμος είχαν κορυφωθεί ο Νικόλαος Ιερωνυμάκης με την ατσαλένια και κρυστάλλινη καρδιά του έκανε μερικά βήματα μπροστά κατευθυνόμενος προς τον επικεφαλή του μπλόκου λέγοντας ότι ήταν δικό του το πολεμικό υλικό. Τα θηρία του ναζισμού έπεσαν πάνω του σαν πεινασμένα λιοντάρια έτοιμα να κατασπαράξουν τη λεία τους…» για να επισημάνει ότι « μετά από άγρια βασανιστήρια τον κρέμασαν εδώ σε μια αχλαδιά ακριβώς εδώ που στεκόμαστε. Δεν πρόδωσε όμως κανέναν συναγωνιστή και κανένα μυστικό  παρά τον άγριο βασανισμό του, προτίμησε τη δική του θυσία, τη δική του αυταπάρνηση σε πείσμα των βασανιστών. Τελικά ξεψύχησε προσφέροντας σαν ύστατη υπηρεσία προς την μητέρα πατρίδα την ίδια του τη σιωπή…».   

Ο πρώην δήμαρχος Καντάνου κ. Κώστας Κονταδάς μετά την κατάθεση στεφάνου στο μνημείο αναφέρθηκε με πολύ συγκίνηση για την αποφράδα εκείνη ημέρα επισημαίνοντας ότι « το δρομολόγιο με το φορτηγό εκείνη την ημέρα  που ήταν μέσα ο ήρωας μαζί με άλλους, μετέφερε και ένα παιδί 10 χρονών που ήμουν εγώ…».

Με συγκίνηση αναφέρθηκε και η κόρη του ήρωα Μαρία Ιερωνυμάκη ευχαριστώντας τον κόσμο που τίμησε με την παρουσία του την μνήμη του πατέρα της τον οποίο δεν πρόλαβε να γνωρίσει αφού ήταν μόλις επτά μηνών. Ευχαριστίες επίσης εξέφρασε και στην Ένωση Αγωνιστών για την εγκατάσταση του μνημείου καθώς επίσης και τον αρχιτέκτονα μηχανικό που του κατασκεύασε.

Το «παρών» στην εκδήλωση τιμής και μνήμης έδωσε ο δήμαρχος Πλατανιά Γιάννης Μαλανδράκης, με τον πρόεδρο του Τοπικού Συμβουλίου Κακοπέτρου κ. Νίκο Τσιχλάκη, τον αντιδήμαρχο Κισάμου κ. Φώτη Περράκη, τον πρώην βουλευτή του ΠΑΣΟΚ  κ. Ιωσήφ Μιχελογιάννη, τους πρώην δημάρχους Καντάνου και Κολυμπαρίου, κ. Κώστα  Κονταδά  και κ. Πολυχρόνη Πολυχρονίδη, εκπροσώπους φορέων, συλλόγων, απογόνους της οικογένειας του ήρωα και πλήθος κόσμου. 

 Παραθέτουμε στιγμιότυπα από την επιμνημόσυνη δέηση, τα αποκαλυπτήρια του μνημείου και τις καταθέσεις των στεφάνων.

 Γιάννης και Ηλίας Κάκανος