Γνωριμία με την “ Φυλακή” του Αποκόρωνα

Χωριό του Δήμου Αποκορώνου με μακραίωνη ιστορία και πανοραμική ομορφιά η Φυλακή, κτισμένη σε υψόμετρο 100 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας στα σύνορα των νομών Χανίων και Ρεθύμνου δίπλα από τον ποταμό Μουσέλα, έχοντας δύο γειτονιές, το Πανοχώρι και το Κατοχώρι. Το χωριό απέχει από τα Χανιά 50 χιλιόμετρα ενώ από το Ρέθυμνο 20 περίπου.  

Από το πρόσφατο οδοιπορικό μας στη Φυλακή, καταγράψαμε ιστορικά και πολιτιστικά στοιχεία από παλιά, όπως μας τα διηγήθηκαν οι λιγοστοί ηλικιωμένοι θαμώνες του μοναδικού σήμερα καφενείου. «Εδώ που είναι η πλατεία με το παλιό πηγάδι και το καφενείο είναι το Πανοχώρι και έχει είσοδο εκτός από την κάτω γειτονιά ή Κατοχώρι, όπως το λέμε και από τα χωριά Kάστελλο, Πάτημα και Αργυρούπολη»,  μας είπε ο Μάρκος Σελλιανάκης 86 χρονών για να συνεχίσει επισημαίνοντας ότι « μια φορά είχε πολλά κοπέλια το χωριό γιατί όλες οι οικογένειες ήταν πολύτεκνες με μια από αυτές να έχει και δέκα. Στο δημοτικό σχολείο όταν πήγαινα ήμασταν 55 κοπέλια, αλλά όσο κυλούσαν τα χρόνια όλο και λιγότερα γεννιόταν στο χωριό. Το σχολείο πάντως άντεξε και λειτουργούσε, αν θυμάμαι καλά μέχρι το 1968. Εκείνη την χρονιά ήρθε και το ρεύμα στο χωριό και λίγα χρόνια αργότερα υδροδοτήθηκαν και τα σπίτια που εξυπηρετούταν από πηγάδια όπως αυτό εδώ της πλατείας μας. Ο αδελφός μου Γιώργος Σελλιανάκης έχει εκδώσει ένα ωραίο βιβλίο για την Φυλακή εξηγώντας αναλυτικά την ιστορία της στο διάβα του χρόνου και για την ονομασία πως την απόκτησε γιατί πιο παλιά το χωριό ονομαζόταν Φλακή. Ο ποταμός τα παλιά χρόνια  ήταν πλωτός και λειτουργούσαν νερόμυλοι. Ορισμένοι σώζονται, αλλά στους περισσότερους έχουν μείνει τα απομεινάρια τους, ενώ κατά μήκος του ποταμού υπήρχαν πιο παλιά πολλά φυλάκια».    

Για το μοναδικό καφενείο και το χωριό αναφέρθηκε επίσης ο Ιωάννης Τζανακάκης, λέγοντας: «Το καφενείο αυτό προϋπήρχε αλλά από το 1924 το λειτουργεί η ίδια οικογένεια, μέλος της οποίας είναι και η πεθερά μου Ευθυμία, 97χρονών και πριν από λίγα χρόνια βραβεύτηκε για τον καφέ στον διαγωνισμό “Βάλε ένα χεράκι…”, από τον Λουμίδη. Τα παλιά χρόνια λειτουργούσαν στο χωριό 4 καφενεία. Σε αυτό το καφενείο, κάτω από την δροσιά του πλατάνου  ήπιε καφέ και ο Ελευθέριος Βενιζέλος μετά την πρώτη του αγόρευση ως δικηγόρος στο Ειρηνοδικείο. Σήμερα μένουμε μόνιμα 55 ντόπιοι και ασχολούμαστε με αγροτοκτηνοτροφικές δραστηριότητες, αλλά έχουν έρθει από άλλες χώρες οικογένειες που δίνουν στο χωριό μια κοσμοπολίτικη ανάσα. Η κεντρική εκκλησία είναι παλιά αλλά έχει ανακαινισθεί και είναι αφιερωμένη στην Αγία Άννα. Η Φυλακή ή Φλακή έχει μακραίωνη ιστορία. Εδώ βρέθηκε ο υστερομινωικός τάφος 1.500 π.Χ. που μαρτυρεί την ηλικία του πρώτου οικισμού. Ο σημερινός οικισμός κτίστηκε κατά την περίοδο της ενετοκρατίας και αποτελούσε το 1880 έδρα νομού. Από αυτή την περίοδο σώζονται ακόμα τα κτήρια της φυλακής και του δικαστηρίου με αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον παρά την φθορά που τους έχει προκαλέσει ο χρόνος». 

Παραθέτουμε πανοραμικές όψεις του ιστορικού χωριού με παλιές και νέες οικίες, την πλατεία με το παλιό πηγάδι και το καφενείο “Πλάτανος” με την παρέα των ηλικιωμένων κατοίκων.      

Γιάννης και Ηλίας Κάκανος