Πρόταση χειραφέτησης της γυναίκας στην Κρητική Βουλή το 1901

Στον Ιστιοπλοϊκό Όμιλο Χανίων πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Παρασκευής εκδήλωση του Συλλόγου Γυναικών Καλλιτεχνών Χανίων “ΙΡΙΣ” όπου η πρόεδρος τους Ζαχαρένια Σημανδηράκη ως ομιλήτρια και λόγω της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας εξιστορεί ένα ιστορικό ντοκουμέντο που αφορούσε την «πρόταση χειραφέτησης της Γυναίκας στην Κρητική Βουλή (1901)». Μετά την ομιλία ακολούθησε συζήτηση.  

Όπως τόνισε στην ομιλία της η κα Σημαντηράκη “στα πλαίσια της Έκθεσής μας «Γυναικών Ιριδίσματα 2024», πραγματοποιεί αυτή την εκδήλωση που αφορά ένα πρωτάκουστο γεγονός για την εποχή. Πρόκειται για την πρόταση χειραφέτησης της γυναίκας στην Κρητική Βουλή, Ήταν ένα πρωτάκουστο γεγονός για την εποχή. Η πρόταση έγινε από τον Σφακιανό βουλευτή, δικηγόρο και αγωνιστή Γεώργιο Δασκαλογιάννη. Είχα τα χαρά να βρω τη χειρόγραφη πρότασή του κατά τη

διάρκεια της θητείας μου στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης και συγκεκριμένα στο αρχείο της Βουλής των Κρητών που φυλάσσεται εκεί. Σύμφωνα με τα πρακτικά συνεδριάσεων της, στις 6 Ιουνίου 1901, ο Γεώργιος Δασκαλογιάννης, έγγαμος και πατέρας πολλών τέκνων, έλαβε το λόγο και είπε επί λέξει: Εγώ θα υποβάλω μίαν πρότασιν. ΄Ισως φανεί περίεργον από βουλευτήν ο οποίος εξελέγη από ψηφοφόρους, οι οποίοι διατηρούσιν ίσως τα αυστηρότερα ήθη και έθιμα του τόπου, να υποβληθεί τοιαύτη πρότασις, αλλ’ εγώ, πεποιθώς εις τας ιδίας μου σκέψεις, εις την ιδίαν μου πεποίθησιν ότι εκείνο το οποίον θα υποβάλω είναι ορθόν και δίκαιον, συμφώνως με τας παρούσας περιστάσεις, θα την υποβάλω: Προτείνω όπως απολαμβάνωσι πάντων των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, μετερχόμεναι και επαγγελλόμεναι πάντα των εις τους άνδρας επιτρεπόμενα υπό των εγγράφων και αγράφων Νόμων της Κρητικής Πολιτείας επαγγέλματα και αξιώματα, και αι γυναίκες, επί τη βάσει των κατωτέρω άρθρων: (ακολουθούν τα άρθρα). Παρατεταμένα γέλια, ειρωνικά σχόλια και καγχασμοί κάλυψαν τα λόγια του Δασκαλογιάννη που απάντησε απτόητος: Γελάτε εις την αρχήν είπε, αλλ’ όταν σκεφθείτε ότι εις όλα τα πεπολιτισμένα έθνη του κόσμου, έχουσιν αυτήν την αρχήν, δεν θα γελάτε βεβαίως. Είμαι πεπεισμένος ότι η Βουλή θα καταψηφίσει την πρότασίν μου, αλλά δεν είμαι ποσώς πεπεισμένος ότι δεν θα έλθει μία Βουλή που θα την ψηφίσει.

Η πρόταση του φυσικά δεν ψηφίστηκε, το όλο θέμα όμως προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση. Πικρόχολα σχόλια εξακοντίζονταν από παντού και ο Δασκαλογιάνης λοιδωρήθηκε στο έπακρον και με ανάλογα δημοσιεύματα. Ακόμη και στο περιοδικό «Σπινθήρ» πρώτο και δεύτερο τεύχος που εξέδιδε η λογία Αρτεμισία Λανδράκη – Ντόκου, η πρώτη γυναίκα που εξέδωσε περιοδικό στα Χανιά (1902), τόσο η εκδότρια όσο και η Καλλιρόη Παρρέν ήταν διστακτικές και χειρίστηκαν διπλωματικά το θέμα. Ο Δασκαλογιάννης δεν ευτύχησε να δει την πρότασή του να υλοποιείται, ούτε καν την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Είχε τραγικό τέλος το 1913, όταν πνίγηκε σε ορμητικό ποτάμι, επιστρέφοντας από την Κίσαμο όπου είχε παρασταθεί σε δικαστήριο ως δικηγόρος”.

Ηλίας Ι. Κάκανος