Πέμπτη , 28 Μαρ 2024

ΣΤΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΘΕΡΙΣΟ: Τιμήθηκε η επέτειος της Επανάστασης του Ελευθερίου Βενιζέλου


Προεξάρχοντος του μητροπολίτη Κυδωνίας και Αποκορώνου κ.κ. Δαμασκηνού τελέστηκε σήμερα το πρωί στην πλατεία του Ιστορικού χωριού, μπροστά από τον ανδριάντα του αείμνηστου πρωθυπουργού και διαμορφωτή της νεότερης Ελλάδας, Ελευθερίου Βενιζέλου, επιμνημόσυνη δέηση και ακολούθησε κατάθεση στεφάνων για τους ήρωες της Επανάστασης του Θερίσου. Το «παρών» έδωσαν Πολιτικές και Στρατιωτικές Αρχές, Φορείς και Σύλλογοι του Νομού, πλήθος κόσμου, τα σχολεία του τέως Δήμου Θερίσου και η μπάντα με άγημα της 5ης Μεραρχίας Κρητών.   

 

Σημείωση: Το ρεπορτάζ θα ολοκληρωθεί και θα δημοσιευθεί τη Δευτέρα στα Χανιώτικα νέα.  

 

Χανιώτικα νέα

 

Η πρώτη σε κυκλοφορία ημερήσια εφημερίδα της Κρήτης.
 http://www.haniotika-nea.gr
Οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις της εφημερίδας «Χανιώτικα νέα» είναι. Για το δημοσιογραφικό τμήμα το
 [email protected]
Και για διαφημίσεις – αγγελίες – κοινωνικά το  [email protected]

 

 

 

 

Την εκδήλωση διοργάνωσαν  η Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, ο Δήμος Χανίων και το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος». Την Κυβέρνηση εκπροσώπησε ο Υφυπουργός Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Κυριάκος Βιρβιδάκης. Μετά την επιμνημόσυνη δέηση ακολούθησαν οι καταθέσεις στεφάνων. Χαιρετισμούς απηύθυναν ο αντιπεριφερειάρχης Χανίων, Απόστολος Βουλγαράκης, ο Δήμαρχος Χανίων, Μανώλης Σκουλάκης, ο Γενικός Διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος», Νίκος Παπαδάκης  ενώ κεντρικός ομιλητής ήταν ο Μανώλης Μυλωνάκης, Ιατρός, ιστορικός ερευνητής ο οποίος μέσα από μια μακροσκελή ιστορική αναφορά έκανε γνωστά γεγονότα που  για πολλούς ήταν άγνωστα.  Η εκδήλωση έκλεισε με ριζίτικα τραγούδια από το Σύλλογο «Επανάσταση του Θερίσου 1905», αναμνηστικά δώρα προς τον ομιλητή, κέρασμα σε όλους και επίσκεψη στο σπίτι, Μουσείο, πρώην στρατηγείο Ελευθερίου Βενιζέλου.

Χαιρετισμοί

Δήμαρχος Χανίων Μανώλης Σκουλάκης: “Τιμούμε σήμερα εδώ, στο Θέρισο, την Επανάσταση του 1905 και τον πρωτοστάτη της και Εθνάρχη, Ελευθέριο Βενιζέλο.  Ο οποίος, μαζί με τον Κωνσταντίνο Φούμη και τον Κωνσταντίνο Μάνο, επικεφαλής εκατοντάδων ενόπλων της «Ηνωμένης Αντιπολίτευσης», βγήκαν στο Θέρισο και διεκδίκησαν την ένωση της Κρήτης με την ελεύθερη Ελλάδα. Το κίνημα διήρκεσε μέχρι τα τέλη του Αυγούστου κι αφού πρώτα κατάφερε να αλλάξει το κλίμα τόσο στην Κρήτη όσο και στην Ελλάδα, συσπειρώνοντας μεγάλες μάζες του κρητικού λαού στην επαναστατική γραμμή, υποχρέωσε τις  προστάτιδες δυνάμεις να δεχτούν μεταρρυθμίσεις στο κρητικό σύνταγμα και πολίτευμα. Έτσι, το 1905, στο Θέρισο, ξέσπασε η επανάσταση η οποία υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους σταθμούς στην ιστορία των αγώνων των Κρητικών προς την Ένωση. Η κίνηση του θερίσου είχε εθνικό περιεχόμενο καθώς στόχευε στην Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα…”.

Αντιπεριφερειάρχης Χανίων Απόστολος Βουλγαράκης: “ Σ’ αυτό το ιστορικό χωριό που είναι σαν φυσικό οχυρό, συγκεντρώθηκαν αντιπρόσωποι των εξεργεμένων από όλη την Κρήτη, ενώ εκδηλώσεις συμπαράστασης πραγματοποιήθηκαν σε όλο το νησί, ενισχύοντας την θέση των επαναστατών. Αποτέλεσμα ήταν να αναγκασθεί σε παραίτηση ο παλιός αρμοστής και να ορκιστεί ο Αλέξανδρος Ζαϊμης. Η σημασία του επαναστατικού κινήματος είναι ταυτόχρονα πολιτική και εθνική, αφού οδήγησε σε ένα δημοκρατικότερο σύστημα διακυβέρνησης του νησιού και υπήρξε ο καταλύτης των κατοπινών εξελίξεων όσον αφορά το θέμα της Ένωσης… Οι επαναστάτες του Θερίσου αψήφησαν έναν πραγματικό δυνάστη όπως ήταν ο Πρίγκηπας Γεώργιος, την αδιαλλαξία, την αυταρχικότητα, την τρομοκρατία, τις φυλακίσεις ενός στυγνού καθεστώτος και απαίτησαν με αποφασιστικότητα την πολυπόθητη Ένωση, που τόσο αίμα και δάκρυα είχε κοστίσει στην μαρτυρική μεγαλόνησο…”.

Νίκος Παπαδάκης, Γενικός Διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών
«Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος»: “ Σήμερα εδώ στο Θέρισο βρισκόμαστε για μια ακόμα χρονιά για να τιμήσουμε μια μεγάλη επέτειο, μια επέτειο που σηματοδότησε την μεγαλύτερη αλλαγή που πραγματοποιήθηκε ποτέ στην Ελλάδα. Από εδώ ξεκίνησε η ανατροπή, από εδώ ξεκίνησε η Επανάσταση που ήταν σε φάσεις, εξελισσόμενη Επανάσταση, από εδώ από το Θέρισο. Εδώ υπήρξε ο εμπνευστής των μεγάλων αλλαγών που επήλθαν αργότερα στην Ελλάδα. Εδώ, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, όμως μαζί ο Κωνσταντίνος Μάνος, ο Φούμης, οι Καλογερήδες και τόσοι άλλοι αγωνιστές οι οποίοι είχαν ενστερνιστεί ένα φιλελεύθερο και επαναστατικό πνεύμα, ένα πνεύμα που άλλαξε και την Κρήτη και της Ελλάδα. Φέτος που εορτάζομε τα 100 χρόνια από την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα η επέτειος αυτή αποκτά ένα ξεχωριστό περιεχόμενο και ένα ξεχωριστό νόημα, αυτό να μην το ξεχνάμε ποτέ …”.

Αμέσως μετά πήρε τον λόγο ως κεντρικός ομιλητής ο Μανώλης Μυλωνάκης, που  με θάρρος αναφέρθηκε λεπτομερώς σε  ιστορικά δρώμενα εκείνης της σημαντικής περιόδου, εκ των οποίων, πολλά εξ αυτών λίγοι τα γνώριζαν. Παραθέτουμε αποσπάσματα από την σπουδαία ομιλία του: “ Ο προσφορότερος τρόπος για να τιμήσουμε επέτειο του Θερίσου είναι να θυμηθούμε τα χαρακτηριστικά του. Ας αρχίσουμε από τα εντυπωσιακότερα. Ήταν το μοναδικό στην ιστορία της Κρήτης: που δεν πραγματοποιήθηκε εναντίον ξένου κατακτητή, που δεν περιελάμβανε στις μάχιμες μονάδες του κληρικούς για να μην συκοφαντηθεί και αντιμετωπιστεί σαν  αντιμουσουλμανικό κόμμα, που δεν στελεχώθηκε με τους καθιερωμένους αρχηγούς επαρχιών και καπετάνιους, ούτε με εθελοντές έλληνες αξιωματικούς. Για να κατανοήσουμε τι ήταν και τι ήθελε το κίνημα του Θερίσου χρειάζεται αναδρομή στην οκταετία που προηγήθηκε. Τον Φεβρουάριο του 1897 η Κρήτη βρέθηκε υπό τον έλεγχο των ευρωπαϊκών στόλων. Ήρθαν όλοι μαζί, όταν φάνηκε πως η Ιστορία θα άλλαζε σελίδα:  Όταν, για πρώτη φορά, η οθωμανική κυριαρχία στην Κρήτη είχε περιοριστεί στα κάστρα και γύρω από τα κάστρα. Όταν, μετά την καταστροφή της χριστιανικής συνοικίας των Χανίων, οι επαναστατικές προφυλακές με την ελληνική σημαία έφτασαν στον Προφήτη Ηλία, μισή ώρα δρόμο από τη Χαλέπα. Όταν, για πρώτη φορά, ελληνικά πολεμικά πλοία αγκυροβόλησαν έξω από τα Χανιά. Όταν, για πρώτη φορά, ελληνικός στρατός – που είχε αποβιβαστεί στο Κολυμπάρι – κατευθυνόταν προς τα Χανιά…

Οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις έβλεπαν την Κρήτη από τη σκοπιά των συμφερόντων τους, που ήταν όχι απλώς διαφορετικά αλλά πρωτίστως ανταγωνιστικά. Εξάλλου εκτός από τη Ρωσία, με την απόλυτη μοναρχία της, και την Γαλλία με την προεδρευόμενη δημοκρατία της, οι άλλες ισχυρές ευρωπαϊκές χώρες είχαν πολιτεύματα με Κορώνα που ωστόσο προέβλεπαν ότι, για ζητήματα όπως το Κρητικό, υπεύθυνη ήταν και η Κυβέρνηση, η κυρίως η Κυβέρνηση, ή τέλος, αποκλειστικά η Κυβέρνηση…

Ας επιστρέψουμε όμως στο 1901. Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Ελευθέριος Βενιζέλος, δεν ενοχλήθηκε μόνο από την ουσία των πριγκιπικών πρωτοβουλιών αλλά και από την διαδικασία της γνωστοποίησης  τους. Οι υπουργοί δεν είχαν την παραμικρή ενημέρωση. Ο Βενιζέλος έκρινε ότι το αφελές εγχείρημα θα είχε και συνέπειες. Η υιοθέτηση από τον λαό της άποψης ότι η Ένωση μπορεί να εξασφαλισθεί με ζυμώσεις μεταξύ γαλαζοαίματων ήταν εύκολη αλλά και η απογοήτευση του λαού, όταν θα διαπίστωνε το απραγματοποίητο της, θα ήταν αναπόφευκτη. Την ίδια εποχή, υπήρχαν και εσωτερικά προβλήματα που ο Πρίγκιπας επέμενε να χειρίζεται μόνος του. Ο Βενιζέλος υπέβαλε την  παραίτησή του. Ήταν τότε 37 ετών. Διαπρεπής δικηγόρος των Χανίων και εκλεγμένος βουλευτής Κυδωνίας πριν από 12 χρόνια. Υπήρξε μέλος της Επιτροπής του Επαναστατικού Στρατοπέδου του Ακρωτηρίου τον Φεβρουάριο του 1897, με προσωπική συμμετοχή στις επιχειρήσεις. Διετέλεσε αντιπρόσωπος των Χανίων στην Συνέλευση των Κρητών τον Ιανουάριο του 1899 και βασικός συντάκτης του Κρητικού συντάγματος. Στους 23 μήνες της υπουργίας του, ολοκλήρωσε τη δημιουργία του νέου δικαστικού συστήματος, την μετασκευή του φρουρίου Ιτζεδίν σε φυλακές και την οργάνωση της Χωροφυλακής. Η παραίτησή του δεν έγινε δεκτή. Την υπέβαλλε για δεύτερη φορά. Και επειδή ο Ύπατος Αρμοστής επέμενε να την αγνοεί ο Βενιζέλος γνωστοποίησε τις απόψεις του με ενυπόγραφα άρθρα σε δυο αθηναϊκές εφημερίδες…

Το Κίνημα του Θερίσου είχε ετοιμαστεί μεθοδικά και υπομονετικά.      

Οι στόχοι του γνωστοποιήθηκαν δύο εβδομάδες πριν το ξεκίνημά του, με διακήρυξη της πολιτικής παράταξης του Βενιζέλου και των συμμάχων του. Η άμεση Ένωση με την Ελλάδα ήταν ο πρώτος στόχος. Η ενδυνάμωση των σχέσεων με την Ελλάδα, εάν η Ένωση επρόκειτο να αποδειχτεί ανέφικτη, ήταν ο δεύτερος στόχος. Η απαλλαγή του τόπου από τον δεσποτισμό, ήταν ο τρίτος στόχος, εάν δεν πετύχαινε και ο δεύτερος. Ο Βενιζέλος και οι σύμμαχοί του είχαν επίγνωση ότι η Ένωση με την Ελλάδα είχε απόλυτη προτεραιότητα. Αποτελούσε την Μεγάλη Ιδέα όλων των χριστιανών της Κρήτης, από συστάσεως του νέου ελληνικού Κράτους. Ο Βενιζέλος και οι σύμμαχοί του είχαν, συγχρόνως, επίγνωση ότι η απαλλαγή του τόπου από τον δεσποτισμό απασχολούσε περισσότερο τους νεότερους, τους μορφωμένους, τους ενημερωμένους και τους προβληματισμένους, ενώ στους μεγαλύτερους, στους απληροφόρητους, στους εφησυχασμένους και στους αναλφάβητους, επικρατούσε ακόμα η ανακούφιση από την κατάργηση της σουλτανικής τυραννίας. Το Κίνημα του Θερίσου είχε επικεφαλείς, εκτός από τον Βενιζέλο, δυο ακόμη προσωπικότητες. Τον Κωνσταντίνο Φούμη, έγκριτο δικηγόρο των Χανίων, τέως υπουργό Οικονομικών της Κρητικής Πολιτείας, άντρα με ισχυρή επιρροή στο Σέλινο και τον Κωνσταντίνο Μάνο, αθηναίο ευπατρίδη, παλαιό αγωνιστή της κρητικής ελευθερίας και πρώην Δήμαρχο Χανίων.  Ο Βενιζέλος έδειχνε για πρώτη φορά ότι πολύ πιο πάνω από την αρχηγία τον ενδιέφερε η μεγιστοποίηση της πιθανότητας επιτυχίας του εγχειρήματος. Η μεγιστοποίηση απαιτούσε τη ν αύξηση της πολιτικής επιφάνειας της αρχηγίας. Μια ηγετική τριανδρία θα επέδιδε περισσότερο. Η επιλογή του Θερίσου ως στρατηγείου και κεντρικού στρατοπέδου του Κινήματος έγινε με τα κριτήρια εκείνων που ετοιμάζονται να αντιμετωπίσουν πολυαριθμότερους. Με τη λογική που άλλοι προγενέστεροι είχαν επιλέξει τα στενά των Θερμοπυλών, τα Δερβενάκια και τα Σφακιανά φαράγγια. Είχε και το Θέρισο το φαράγγι του. Διέθετε όμως ένα ακόμη μεγάλο προσόν. Την μικρή του απόσταση από τα Χανιά. ΜΝόνο τρεις ώρες δρόμο. Τα Χανιά θα του εξασφάλιζαν τα αναγκαία. Τροφοδοσία, ταχυδρομεία, πλοία της γραμμής, κρίσιμες πληροφορίες, ανθρώπους και στέγες υπεράνω υποψίας. Ήταν η έδρα της Αρμοστείας αλλά και των ευρωπαίων γενικών προξένων. Οι ένοπλοι του Θερίσου δεν ξεπερνούσαν τους 1200. Τόσους ακριβώς άντρες διέθετε και η κρητική χωροφυλακή που στήριζε τον πρίγκηπα. Το 5% της δύναμής της αυτομόλησε στους Θερισιανούς. Οι κινηματίες διατήρησαν τον κύριο όγκο των δυνάμεών τους στις βόρειες επαρχίες του σημερινού νομού Χανίω. Οι χωροφύλακες έπρεπε να καλύψουν όχι μόνο την πόλη και την ύπαιθρο του νομού αλλά και να προλάβουν ανταρσίες σε όλη την Κρήτη. Ο πρίγκιπας ζήτησε την  συνδρομή των κατοχικών δυνάμεων. Οι αγγλικές, οι γαλλικές και οι ιταλικές απέφυγαν να πάρουν μέρος στην  σύγκρουση. Η στάση των Ιταλών είχε ιδιαίτερη σημασία. Οι τρεις βόρειες επαρχίες ήταν της δικαιοδοσίας τους. Δύο φορές, μια στο Καστέλι Κισάμου και μια στο Βάμο, με την κατάληψη των κωμοπόλεων απέτρεψαν την αιματοχυσία.  Οι Ρώσοι συστρατεύτηκαν με την Αρμοστεία. Ο πρίγκηπας δεν ήταν μόνο πρωτοξάδερφος του Τσάρου. Πριν από 15 χρόνια του είχε σώσει τη ζωή. Ο Τσάρος χρωστούσε ευγνωμοσύνη στο Γεώργιο και οι Ρώσοι στρατιωτικοί ευγνωμοσύνη στον Τσάρο που τους κρατούσε στην Κρήτη και όχι στα μέτωπα του ρωσοϊαπωνικού πολέμου.  Οι Ρώσοι πολέμησαν σκληρά το Κίνημα όχι μόνο στο νομό Ρεθύμνου –  που κατείχαν – αλλά και στον Αποκόρωνα και όπου αλλού μπόρεσαν. Ήταν οι μόνοι από τους ξένους που δέχτηκαν τα ανταποδοτικά πυρά των Θερισιανών. Οι κινηματίες επέλεγαν τακτικές από τις πατροπαράδοτες του ανταρτοπολέμου. Απέφευγαν όσο μπορούσαν τιε μετωπικές συγκρούσεις. Δεν σπαταλούσαν δυνάμεις. Επέλεγαν στόχους ειδικής αξίας. Περιφερειακά λιμάνια για να εισάγουν εφόδια. Υποτελωνεία για να εισπράττουν δασμούς. Διατηρώντας άπαρτο το Θέρισο μπορούσαν να πραγματοποιούν επίδειξη δύναμης στο οπτικό πεδίο των ξένων διπλωματών και να αποδεικνύουν την  ανημπόρια του Αρμοστή να τους νικήσει. Αυτό έφτανε για να ροκανίσει το κύρος του. Εγκέφαλος του Θερίσου ήταν βέβαια ο Βενιζέλος. Καθοδηγούσε την τακτική. Επέβλεπε την εφαρμογή της. Φρόντιζε για την  εξασφάλιση πόρων. Κατηύθυνε με αλληλογραφία τους εκπροσώπους του Κινήματος στην Αθήνα. Έπαιρνε καθημερινά δεκάδες επιστολές με πληροφορίες απ’ όλη την Κρήτη και έστελνε δικές του με οδηγίες σε όλη την Κρήτη με ειδικούς αγγελιαφόρους. Φρόντιζε να μαθαίνει τις κινήσεις των προξένων της Χαλέπας. Διατηρούσε επαφές με διευθυντές και στελέχη αθηναϊκών εφημερίδων. Έδινε συνεντεύξεις…

Ενίσχυε τους δεσμούς του με το λαό. Έγινε ο κυρίαρχος της πολιτικής σκηνής στην Κρήτη. Έφτασε η φήμη του, ως στιβαρού πολιτικού και ως διπλωμάτη, στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Έδειξε στην πτοημένη από τον πόλεμο του 1897 Ελλάδα, ότι ο αλύτρωτος ελληνισμός διέθετε ελπιδοφόρες εφεδρείες για την ανανέωση του πολιτικού προσωπικού της και έγραψε προσωπικές υποθήκες στις συνειδήσεις των ανήσυχων Ελλήνων και περισσότερο των ταπεινωμένων αξιωματικών, που είχαν ζήσει την ανεπάρκεια των βασιλόπουλων  στον πόλεμο της Θεσσαλίας και που αναζητούσαν ανθρώπους και λύσεις για να ξεπλύνουν την ντροπή τους και να ανορθώσουν την Ελλάδα”.

Απαντήστε

Το email σας δεν θα δημοσιευθεί.Τα υποχρεωτικά πεδία είναι σημειωμέα *

*

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.

Πηγαίνετε Στην Κορυφή
WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com