ΣΤΟΝ ΙΕΡΟ ΝΑΟ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ: Πανηγυρικός Εσπερινός και τρισάγιο

 

 

 

■ Και παρουσίαση βιβλίου του Σήφη Πετράκη στο Ινστιτούτο Επαρχιακού Τύπου

Την προστάτιδά του Αγία Σοφία γιόρτασε προχθές το βράδυ παρουσία εκατοντάδων πιστών το ομώνυμο Κοινωφελές Ίδρυμα στους Αγίους Πάντες Αποκορώνου με αρχιερατικό πανηγυρικό Εσπερινό χοροστατούντος του μητροπολίτου Κυδωνίας και Αποκορώνου κ. Δαμασκηνού ενώ στο τέλος τελέστηκε τρισάγιο στη μνήμη του κτήτορα της εκκλησίας μακαριστού ιεράρχη Ειρηναίου Γαλανάκη, των γονέων, των ευεργετών και των δωρητών του Ιδρύματος. Το «παρών» έδωσε ο δήμαρχος Αποκόρωνα κ. Χαράλαμπος Κουκιανάκης, ο τέως βουλευτής Χανίων κ. Σήφης Μιχελογιάννης, δημοτικοί και περιφερειακοί σύμβουλοι, εκπρόσωποι φορέων και συλλόγων κ.ά.     

Στη συνέχεια ακολούθησε εκδήλωση που οργάνωσε το Ίδρυμα, με την υποστήριξη του Ινστιτούτου Επαρχιακού Τύπου, με την παρουσίαση του βιβλίου “Μαδαρίτικα αναστορήματα τσ’ Ασηγωνιώτικης ρίζας” του Σήφη Πετράκη, συγγραφέα – λαογράφου και συνεργάτη των «Χ.Ν.».

Μέρος των εσόδων από τις πωλήσεις του βιβλίου θα διατεθούν υπέρ του προγράμματος “Βοήθεια στο σπίτι”.  Ομιλητής στην εκδήλωση  ήταν ο δρ Γιάννης Πολυράκης, γεωπόνος – συγγραφέας και πρώην διευθυντής της Αγροτικής Τράπεζας Χανίων. Ακόμα, διαβάστηκαν αποσπάσματα από το βιβλίο του Ειρηναίου Γαλανάκη “Στοχασμοί από την Αγία Σοφία”.

Κείμενα και από τα δύο βιβλία διάβασαν ο Δημήτρης Νικολακάκης, διευθυντής Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας Χανίων και η Αννα Μακράκη – Καρέλλα, προϊσταμένη ΕΡΑ Χανίων. Η εκδήλωση έκλεισε με ριζίτικο τραγούδι από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Αση – Γωνιάς.

Ο κ. Γιάννης Πολυράκης κατά την ομιλία του αναφέρθηκε εκτενώς στο πλούσιο συγγραφικό ταλέντο του συγγραφέα όπως και τον ηρωικό τόπο καταγωγής του τη λεβεντογέννα Ασή Γωνιά, υπογραμμίζοντας, μεταξύ άλλων, τα εξής: « Το 5ο βιβλίο του Ασηγωνιώτη Συγγραφέα Σήφη Πετράκη: “Μαδαρίτικα  Αναστορήματα τσ’ Ασηγωνιώτικης Ρίζας” με τα ταιριαστά και εμπνευσμένα σκίτσα του Χρήστου Πετράκη αδελφού του Συγγραφέα, είναι ένα σύνολο 43 δοκιμίων, που κάθε ένα αποτελεί και μια ξεχωριστή ιστορία, με βάση εκκίνησης την ιστορική Ασηγωνιά. Και τι σημαίνει “Ασηγωνιά;”  Λέξη-κλειδί στην ονομασία, είναι το πρόθεμα “Ασή” αραβοτουρκικής προέλευσης που σημαίνει “ανυπότακτος”, “αποστάτης” και κατ’ επέκταση “παλικαράς”, “λεβέντης”. Κατά συνέπεια, “Ασηγωνιά” σημαίνει: “Γωνιά των παλικαράδων” ή  “Άντρο των επαναστατών”.

Πρώτο χαρακτηριστικό του βιβλίου που παρουσιάζουμε σήμερα – πριν καν το ανοίξει  ο αναγνώστης – είναι η κλασσική στάση του ριζίτη βοσκού στο εξώφυλλο με τη σκουρόχρωμη φορεσιά –γκιλότα και στιβάνια- και την κατσούνα να περνά πίσω από το σβέρκο, να ακουμπά στους ώμους, και πάνω της να στηρίζονται τα σε έκταση χέρια του άντρα! Εικόνα γνώριμη στον ομιλούντα, αγαπημένη, που συνειρμικά μου πισωγυρίζει το νου, και στη σφαίρα του υποσυνείδητου μορφοποιείται η αγαπημένη φιγούρα του αείμνηστου βοσκού πατέρα μου, μα και των άλλων βοσκών στο μικρό βοσκοχώρι που γνώρισα τον κόσμο, τον `Αγιο Ιωάννη Σφακίων».

 Ο ίδιος στη συνέχεια τόνισε ότι «ο Σήφης Πετράκης αφουγκράζεται την ανασαιμιά του μαδαρίτικου αγέρα, το μουρμουρητό του αζίλακα, του πεύκου, του κυπαρισσιού  και του πρίνου, καθώς κουνούσαν τα κλαδιά, απλωμένα σαν χέρια, που λες και του έδειχναν κάτι…κάπου…και τον καλούσαν να ψάξει… να βρει… να δει… να μάθει…    Οσμίστηκε το χνώτο που ανάδιδε το χώμα, μα και η φασκομηλιά, ο θύμος, η μαντζουράνα, η μαλοτήρα στις υψηλές υπώρειες της Ασηγωνιώτικης Μαδάρας… Οσφράνθηκε το λιβάνι και το μπαρούτι από τα χορταριασμένα μνήματα των Ασηγωνιωτών πολεμιστών… Καλός δέκτης ο Συγγραφέας τούτων των μηνυμάτων, τα συνέλαβε σε όλες τις εκφάνσεις τους, πλην όμως, ήθελαν αποκρυπτογράφηση… Κι εκείνος, εξερευνητής του παρόντος μα και του παρελθόντος του πρόσφατου και του απώτερου, άρχισε να εξερευνά… `Ήθελε να ψάξει… να βρει… να δει… να μάθει… να διαλαλήσει!  Δεν τα ήθελε για τον εαυτό του.  Πρώτιστα τα ήθελε για να σβήσει τη δίψα της δημιουργικής του περιέργειας, να ικανοποιήσει το κίνητρο του εξερευνητή, και ύστερα να τα δώσει στον περίγυρο, στην κοινωνία, στη Γειτονιά του Κόσμου όλου… Και το κατάφερε!  Και έθεσε στη διάθεση του σημερινού αναγνώστη ένα βιβλίο-ντοκουμέντο, ένα λαογραφικό –και όχι μόνο- αριστούργημα για να ανακαλύψει κι εκείνος, να δει, να βρει… να μάθει!…  

Κι έβαλε αυτά που βρήκε μέχρι σήμερα σε 3 προηγούμενα βιβλία που τα συμπλήρωσε με το σημερινό που παρουσιάζουμε, χωρίς να αποκλείεται και η συγγραφή και άλλου βιβλίου στο άμεσο μέλλον, δεδομένου ότι η Ιστορία αποκαλύπτει σιγά-σιγά τα μονοπάτια που διάβηκε, τα μονοπάτια που διασταυρώθηκαν με εκείνα των θρύλων, μα στο σημείο τομής των μονοπατιών ιστορίας και θρύλου, υπάρχει το γεγονός, τα γεγονότα που σκιαγραφούν την “προσωπικότητα” μια φυλής, ενός τόπου, κι ενός λαού, κοντολογίς.

Επίκεντρο και στο βιβλίο τούτο του Σήφη Πετράκη, είναι η Ασηγωνιά του μέσα Αποκόρωνα, με τους περήφανους, πρόσχαρους και φιλόξενους κατοίκους της.

Η Ασηγωνιά των αμέτρητων αγώνων κατά του Τούρκου κατακτητή, από τα ηρωικά μέρη της οποίας ξεκίνησε η πολυαίμακτη επανάσταση τον Αύγουστο του 1866 από το Καταγόρι (τσ’ Ασηγωνιάς) με τον Πετρονικόλα, τον Πετρομάρκο, τον Πάνο Κορωναίο και άλλους αρχηγούς, και από εδώ έστειλε το κύκνειο άσμα της στον Σουλτάνο από το Χαϊνόσπηλιο, τον Δεκέμβρη του 1868.

Η Ασηγωνιά του Μακεδονικού Αγώνα με τον Αρχηγό Παύλο Γύπαρη, τους δεκάδες συντρόφους του και τους δύο νεκρούς: Τον Κουτσουδομανούσο και τον Ψυχοντογιάννη.

Η Ασηγωνιά του Βορειοηπειρωτικού Αγώνα με τον Παύλο Γύπαρη και τον Ανδρέα Παπαδάκη και έναν νεκρό, τον Καπετάνιο Μελαδομιχάλη.

Η Ασηγωνιά της μεγάλης εξόρμησης του’ 12-13 για την απελευθέρωση της Ηπείρου, της Μακεδονίας και αργότερα της Μ. Ασίας με τους δεκάδες νεκρούς και αγνοούμενους.

Η Ασηγωνιά του Αλβανικού `Επους με τους 5 νεκρούς στην Τρεμπεσίνα και μετά τη Μάχη της Κρήτης με τους δυο νεκρούς.

Η Ασηγωνιά της ΑΕΑΚ με τον Ανδρέα Παπαδάκη εμπνευστή της πρώτης αντιστασιακής οργάνωσης κατά των Γερμανών, πανελλήνια.

Και τέλος η σημερινή Ασηγωνιά με τους 800 κατοίκους της και τα 50 περίπου παιδιά στο Δημοτικό Σχολείο και τα 20.000 και πλέον αιγοπρόβατα.

Ήταν και είναι μεγάλη η αγάπη και η υπερηφάνεια των Ασηγωνιωτών για το χωριό τους, που κάποιες οικογένειες έχουν αλλάξει το γνήσιο επίθετό τους και χρησιμοποιούν επίθετα παράγωγα του ονόματος της Ασηγωνιάς, όπως Γωνιανάκης  και Γωνιωτάκης.

Ο Σήφης Πετράκης, με απαράμιλλη δεξιοτεχνία στο χειρισμό της γνήσιας ντοπιολαλιάς, περιγράφει στο βιβλίο του ιστορίες ποικίλων θεμάτων που ανέσυρε από διηγήσεις γερόντων του χωριού, που πέρα από τον εύθυμο χαρακτήρα των περισσότερων, αναδεικνύεται η πανέξυπνη “ράτσα” του Ασηγωνιώτη. Από τις ιστορίες αυτές, προκύπτει και το αμιγές  κτηνοτροφικό προφίλ της Ασηγωνιάς, με τα άνω των 20 μιτάτων του πρόσφατου παρελθόντος, που έχουν αντικατασταθεί σήμερα από 4-5 σύγχρονα τυροκομεία, όπου παρασκευάζεται η περίφημη Ασηγωνιώτικη γραβιέρα και όχι μόνο. Προκύπτει ακόμη η σε άλλους καιρούς αυτάρκεια του βοσκού σε “πρώτες ύλες” από ιδιοκατασκευαζόμενα υλικά για την υπόδισή τους, το πήξιμο του γάλακτος, κλπ.  Διατηρούν ακόμη την πανηγυρική διεξαγωγή της κουράς των αιγοπροβάτων, με ομαδική συμμετοχή των κατοίκων.  Έχουν όμως και μεγάλο “μεράκι” και στη σωστή επιλογή των λεριών και κουδουνιών των αιγοπροβάτων τους, επιλογή που γίνεται από εξειδικευμένους βοσκούς με “μουσικό αυτί”, τους λεγόμενους “ροδαράδες βοσκούς”, έτσι, που όταν το κοπάδι προχωρεί, συνταιριασμένος ο ήχος των λεριών και των κουδουνιών, να γεννούν μια μοναδική πανδαισία ήχου και ιδιότυπης μουσικής. Όπως αναφέρει ο Συγγραφέας: «Ίσως, τούτο το άκουσμα να ήταν η αιτία να γράψει ο μεγαλύτερος μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης πριν μερικές δεκαετίες, την συμφωνία Νο 1: Το πανηγύρι της Ασηγωνιάς». 

Αλλά και στις καλλιέργειες που είχαν, ακολουθούσαν δικές τους πανάρχαιες πρακτικές –πριν έλθουν τα σύγχρονα βιοκτόνα- όπως η αντιμετώπιση του περονόσπορου των αμπελιών με ψεκασμό διαλυμένου χώματος που εξόρυσσαν από ειδική τοποθεσία. `Ηταν το περίφημο “αρκαλόχωμα”, που είχε ικανοποιητικά αποτελέσματα στο παθογόνο.  Ο ομιλών, ως Γεωπόνος εικάζει ότι το χώμα τούτο θα περιείχε θειάφι ή χαλκό ή και τα δυο στοιχεία, και επιφυλάσσεται ως παλιός ερευνητής, να το εξετάσει.                                                                                           

Από τις ιστορίες του βιβλίου, προκύπτει ακόμη η βαθειά θρησκευτική συνείδηση των Ασηγωνιωτών, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. `Ετσι, τον προστάτη των κτηνοτρόφων τραγοπόδαρο Πάνα της αρχαιότητας, αντικατέστησαν με τον `Αη-Γιώργη των Βοσκών, στην εορτή του οποίου γίνεται μεγάλο πανηγύρι κάθε χρόνο.  Πανηγυρίζουν ακόμη στην εορτή του Τιμίου Σταυρού στην Ασηγωνιώτικη Μαδάρα, καθώς και στην Εορτή της Παναγίας Ζωδόχου Πηγής, στης Μαντόνας την κορφή. Τέλος, και παρά το ότι το “έθιμο” της ζωοκλοπής έχει τις ρίζες του στην Τουρκοκρατία και συνεχίστηκε μέχρι πρόσφατα, ουδέποτε οι Ασηγωνιώτες επιχειρούσαν να κλέψουν τα αιγοπρόβατα τα αφιερωμένα σε κάποιο `Αγιο –τα “μοναστηριακά” λεγόμενα- στα οποία μάλιστα έκαναν ειδική σαμά, για να τα γνωρίζουν οι επίδοξοι ζωοκλέφτες.   

Οι Ασηγωνιώτες όμως, έχουν –όπως το λέει και το όνομα του χωριού τους- βαθιά εθνική-πατριωτική συνείδηση. Δεν το παραλείπει στις Ιστορίες που παραθέτει στο βιβλίο, ο Συγγραφέας Πετράκης. Με έμφαση, πλην των άλλων, κάνει μια “στάση” στον Ασηγωνιώτη ήρωα και μαχητή όλων των εθνικοαπελευθερωτικών Αγώνων της Ελλάδος του περασμένου αιώνα Ανδρέα Παπαδάκη, εμπνευστή και ιδρυτή της πρώτης Πανελλήνιας Αντιστασιακής Οργάνωσης στην Ελλάδα την ΑΕΑΚ ήτοι Ανώτατη Επιτροπή Αγώνα Κρήτης, τον Ιούνιο 1941 με παγκρήτια εμβέλεια και δράση, λίγες μέρες μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Ναζί.  Περιγράφει την σύλληψη του από μεταξικούς χωροφύλακες το 1938, και την απελευθέρωσή του από άντρες της Ασηγωνιάς, καθώς και τη στη συνέχεια σύλληψη και εξορία στη Σύρο, της –εγκύου- συζύγου του, Ευαγγελίας Παπαδάκη. 

Μπολιασμένοι λοιπόν με το γονίδιο του Μαχητή οι Ασηγωνιώτες, πραγματοποιούν ταξίδια-επισκέψεις σε περιοχές της Κρήτης και της λοιπής Ελλάδας με ιστορικό απελευθερωτικών αγώνων και αυτοθυσίας. `Ετσι, ο Σήφης Πετράκης αναφέρει επισκέψεις στη Χώρα των Ευρυτάνων αναζητώντας τα χνάρια του Καραϊσκάκη και του Μάρκου Μπότσαρη, στο Φραγκοκάστελο αναζητώντας τα χνάρια του Χατζή Μιχάλη Νταλιάνη, στη Ροδίτικη Κρήτη αναζητώντας του Κρήτες απογόνους και το κάστρο της Κρητηνίας που εκπορθήθηκε από τους Τούρκους το 1509, στο Μωριά, αναζητώντας τα ίχνη του Κολοκοτρώνη, του Νικηταρά, του Παπαφλέσσα, των Μαυρομιχαλαίων.  Ακόμη στα χωριά του τιμημένου Σουλίου, αναζητώντας τα ίχνη του Μπότσαρη, του Τζαβέλα, του καλόγερου Σαμουήλ, των 60 Σουλιωτισσών που χόρεψαν το «Χορό του Ζαλόγγου».

  Αυτή είναι η Ασηγωνιά των θρύλων, των μύθων, των παραδόσεων, των αγώνων, της λεβεντιάς. Ζωντανό παράδειγμα στην εποχή της εγκατάλειψης της υπαίθρου γενικά, οι Ασηγωνιώτες, που εφαρμόζουν το αντίθετο, μένοντας στον τόπο τους που υπεραγαπούν και  επιδιδόμενοι πέρα από τη κτηνοτροφία και τη γεωργία, και με κάποιες βιοτεχνικές ενασχολήσεις».

Τελειώνοντας  την ομιλία του ο κ. Πολυράκης επεσήμανε με έμφαση ότι «ο Ιστορικός, ο Λαογράφος του μέλλοντος, θα έχει πολλά να αντλήσει από το παρόν βιβλίο, αλλά και από τα προηγούμενα του Σήφη Πετράκη, και μάλιστα σε μια δίσεκτη εποχή, όπου ο ανάδελφός ελληνισμός βάλλεται πανταχόθεν από ανθέλληνες αλλόφυλους».