ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΑ: Η συμμετοχή των Σελινιωτών στους αγώνες για την Ένωση

 

 

Νέα αλλά και ξεχασμένα ιστορικά στοιχεία για την συμμετοχή αγωνιστών από την Επαρχία Σελίνου στους αγώνες για την πολυπόθητη Ένωση  της Κρήτης με την Ελλάδα, ήρθαν στο φως κατά τη διάρκεια ημερίδας που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο στην αίθουσα των εκδηλώσεων του Δήμου Καντάνου – Σελίνου, στην  Παλαιόχωρα.

Την εκδήλωση διοργάνωσαν ο Δήμος Καντάνου Σελίνου, η Λαογραφική και Αρχαιολογική Εταιρεία Κρήτης και το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος».

Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του ο μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου κ. Αμφιλόχιος ο οποίος κατά τον χαιρετισμό του τόνισε «ότι μέσα σε αυτή την προσπάθεια των επετειακών εκδηλώσεων των 100 χρόνων από την Ένωση της Κρήτης με τη μητέρα Ελλάδα είναι πολύ σημαντικό που συμπεριλάβατε μέρος των γεγονότων από τον ιστορικό αυτό τόπο».

Από την πλευρά του ο δήμαρχος Καντάνου Σελίνου κ. Γεώργιος Δερμιτζάκης αφού καλωσόρισε τους παρευρισκομένους αναφέρθηκε στα ιστορικά στοιχεία για τα 100 χρόνια της Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα, στο πώς εξελίχθηκε στο Σέλινο ο αγώνας αυτός και τι έκαναν οι Σελινιώτες.

Χαιρετισμό απηύθυνε και ο πρόεδρος της ΙΛΑΕΚ κ. Κουρμούλης επισημαίνοντας: “ 1^η Δεκεμβρίου 1913. Ο πόθος των Κρητικών με την έπαρση της Ελληνικής σημαίας στο Φιρκά βρίσκει τη δικαίωσή του. Η Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα είναι πραγματικότητα. Το 2013 χαρακτηρίζεται εορταστική χρονιά για την Κρήτη, καθώς συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ενσωμάτωση της Κρήτης με τη μητέρα Ελλάδα. Μέχρι το 1913 ημέρα της Ένωσης είχαν προηγηθεί πολλές δεκάδες αγώνων απελευθέρωσης από Κρητικούς που ποτέ δεν είχαν αποδεχθεί τη μοίρα του κατεκτημένου σε ολόκληρη την Κρήτη με στόχο την ελευθερία και την Ένωση. Χαρακτηριστικές είναι οι εξεγέρσεις του 1821, του 1858 για να φθάσουμε στην επανάσταση του 1866 που ολόκληρη η Κρήτη φλέγεται, για να ακολουθήσουν οι επαναστάσεις του 1897 και 1905 και να φθάσουμε στο 1913. Σε αυτό το χρονικό διάστημα το Σέλινο έπαιξε το δικό του ρόλο. Η ΙΛΑΕΚ επέλεξε καταξιωμένους ερευνητές αυτής της περιόδου για να αναπτύξουν τα γεγονότα και να μας παρουσιάσουν τα  επαναστατικά κινήματα και ιστορικά πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν”.

Στη συνέχεια ο Γενικός Διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» κ. Νίκος Παπαδάκης αναφέρθηκε στη σπουδαιότητα του εορτασμού της Ένωσης σε όλη την Ελλάδα και σε πολλές χώρες του κόσμου πού βρίσκονται Έλληνες, τονίζοντας τα εξής: “Σήμερα η καρδιά της Κρήτης χτυπά στο Σέλινο. Σε αυτόν τον ιστορικό τόπο τιμάται η επέτειος των 100 ετών από την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Η Κρήτη αγωνίσθηκε για την ελευθερία της περισσότερο από κάθε άλλο κομμάτι του ελληνισμού. Την 1η Δεκεμβρίου 1913 οι μακροί και σκληροί αγώνες της δικαιώθηκαν, ελευθερώθηκε και έγινε Ελλάδα. Για να φτάσει όμως εκεί αντιμετώπισε σκοπέλους, υφάλους, τρομακτικές τρικυμίες, νύκτες ασέληνες, ενώ άπειρες φορές πνίγηκε στο αίμα και το σκάφος της κινδύνεψε να βυθιστεί αύτανδρο. Ρωμαίοι, Άραβες, Ενετοί και Τούρκοι ασέλγησαν, ατελείωτους αιώνες, στο κορμί της και τα κρητικά νιάτα προσφέρθηκαν σε αμέτρητες επαναστάσεις που συγκλόνισαν τους θρόνους των τυράννων. Μόνο κατά την Ενετοκρατία αριθμούνται 27 επαναστάσεις, στάσεις και κινήματα. Ενώ κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας 10 επαναστάσεις γεμάτες από δάκρυα και αίμα. Η θρησκευτική τρομοκρατία και οι γενοκτονίες δεν έκαμψαν την αδάμαστη ψυχή της Κρήτης. Οι κάτοικοί της παρέμειναν Έλληνες και χριστιανοί Ορθόδοξοι…”.

Η Σελινιώτισσα καθηγήτρια φιλόλογος, πρώην πρόεδρος της ΙΛΑΕΚ κα Αρχόντισσα Ναναδάκη πρωτεργάτρια της εκδήλωσης αναφέρθηκε λεπτομερώς στη συμβολή των Σελινιωτών στα επαναστατικά κινήματα του 1821, του 1822 (τέλη Μαρτίου και αρχές Απριλίου) για την απελευθέρωση του Σελίνου, το 1823 για τη νέα πολιορκία της Καντάνου, για το κίνημα των Μουρνιδών το 1833, την Επανάσταση του Χαιρέτη το 1841, για το κίνημα του Μαυρογένη το 1858, τονίζοντας, μεταξύ άλλων, τα εξής: “ Η ιστορική περίοδος στην  οποία θα αναφερθώ αναγράφεται ελάχιστα στα σχολικά βιβλία. Ξεχασμένα, όμως γεγονότα συμπεριλαμβάνονται στα στέρεα βήματα που οδήγησαν στην Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Ο κρητικός δεν όριζε ζωή, οικογένεια, τιμή, περιουσία. Ζούσε στο έλεος ενός αγράμματου, τεμπέλη και θηριώδη κατακτητή.  Η πρώην επαρχία Σελίνου, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, υπήρξε μια πολύπαθη και συνάμα ηρωική περιοχή της Κρήτης. Στο Σέλινο, όπως καταμαρτυρούν όλοι οι ιστορικοί, είχαν την έδρα τους οι πιο άγριοι και αιμοβόροι γενίτσαροι της Ελλάδας, αν εξαιρέσουμε εκείνους της Μακεδονίας. Ο διακαής πόθος, οι αγώνες και οι θυσίες των προγόνων μας έμελλε να δικαιωθούν μετά από 92 χρόνια, με την αριστοτεχνική μεθόδευση του δημιουργού της Μεγάλης Ελλάδας Ελευθερίου Βενιζέλου, του οποίου η δόξα ξεπέρασε τα σύνορα της πραγματικότητας και μπήκε στη σφαίρα του παραμυθιού και του θρύλου”.

Ο Νεκτάριος Νικολακάκης, Ιστορικός- Τουρκολόγος, επεσήμανε: “ Η συμμετοχή των Σελινιωτών στα επαναστατικά δρώμενα του 1821 ήταν σημαντική. Μπορεί η φυσιογνωμία του Γεωργίου Δασκαλάκη  ή Τσελέπη να κυριαρχεί, ωστόσο αρκετοί κάτοικοι της συγκεκριμένης επαρχίας συμμετείχαν στον ένοπλο ξεσηκωμό. Οι αφανείς και άγνωστοι αυτοί ήρωες έμειναν για εκατοντάδες χρόνια στη λησμονιά. Ήρθε, όμως, η στιγμή να λάβουν τη δέουσα έστω τιμή και αναγνώριση με τη δημοσίευση στην παρούσα ημερίδα των ονομάτων τους”.

Για την προσφορά του κλήρου του Σελίνου στα επαναστατικά κινήματα για την Ένωση αναφέρθηκε ο καθηγητής Θεολόγος – Ιστορικός, κληρικός και διευθυντής του Ιδρύματος «Αγία Σοφία» π. Μιχαήλ Βλαβογιλάκης, επισημαίνοντας: “Οι Τούρκοι αν και μετέτρεψαν τις Εκκλησίες της Κρήτης σε Τζαμιά στις πόλεις και στα κεφαλοχώρια ευνόησαν την ανάπτυξη των μοναστηριών και άφησαν ανεμπόδιστη τη λατρεία του αγροτικού πληθυσμού. Τα εκατοντάδες μοναστήρια της βενετοκρατίας περιορίστηκαν, τα ισχυρότερα έγιναν ορθόδοξα κέντρα, ανασυγκροτήθηκαν οικονομικά και άσκησαν τον πνευματικό τους προορισμό. Απέκτησαν αξιόλογες περιουσίες από τις αφιερώσεις, την καλλιέργεια της γης, την εργασία και τις κληρονομιές των μοναχών…”.

Στην πρώτη σενεδρία ήταν πρόεδρος η κα Ισμήνη Κριάρη, αντιπρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ στη δεύτερη η φιλόλογος κα Μαρία Πατρελάκη με ομιλητές τον κ. Νίκο Γεωργιακάκη, Ιστορικό Ερευνητή που αναφέρθηκε στη διάσωση του άμαχου πληθυσμού του Σελίνου και τον λαογράφο και δάσκαλο κ. Σταμάτη Αποστολάκη πού επικεντρώθηκε στην επανάσταση του 1897-98 στο Σέλινο τονίζοντας: “ Με βάση τις ιστορικές πηγές, δηλαδή τον Ψυλλάκη, τον Κριάρη, τον Δετοράκη, τον Ξανθουδίδη, τον Ανδρουλάκη κ.ά. θα αναφερθώ σε δύο χειρόγραφα του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης. Το ένα είναι του Χατζημιχελάκη του δασκάλου από τον πάνω Αγριλέ με θέμα την εξιστόρηση της επαναστάσεως και το άλλο του Αντώνη Τρακάκη από το Κακοδίκη. Πρόκειται για δύο νέους ιστοριογράφους, παλιούς δασκάλους, οι οποίοι προσέφεραν πολλά στην επαρχία τους και των οποίων οι σημειώσεις για την επανάσταση του ’97, πολιορκία του Σταυρού, η άλωση του φρουρίου του Σεραγιού της Καντάνου και αποχώρηση των Τούρκων από την Παλαιόχωρα είναι σημαντικά γεγονότα μέσα από τις σελίδες αυτών των ημερολογίων”

Το πρόγραμμα της ημερίδας περιελάμβανε και τρίτη συνεδρία, το απόγευμα του Σαββάτου με πρόεδρο την κυρία Αρχόντισσα Ναναδάκη και ομιλητές την κα Ισμήνη Κριάρη, με θέμα “την Κρητική Επανάσταση του 1897 στο γαλλικό και ιταλικό Τύπο”, τον κ. Γεώργιο Περπιράκη, δάσκαλο, με θέμα “τη συμβολή του δικηγόρου επαναστάτη και αγωνιστή Εμμανουήλ Παπαδερού” και την φιλόλογο και ιστορικό Στέλλα Αλιγιζάκη που θα αναφερόταν στο Σέλινο την περίοδο της κρητικής αυτονομίας.