ΣΕ ΜΑΛΑΘΥΡΟ ΚΑΙ ΦΑΡΑΓΓΙ ΜΑΚΡΩΝΑ – Επετειακές εκδηλώσεις τιμής και μνήμης των εκτελεσθέντων την κατοχή… ( Και βίντεο)

26/08/2017 στο 2017, 2017, Βιντεοσκοπήσεις, Κοινωνικά - Πολιτιστικά, Ρεπορτάζ

Αποφράδα ημέρα για το μαρτυρικό χωριό Μαλάθυρο στην ορεινή ενδοχώρα της πρώην επαρχίας Κισάμου η 28η Αυγούστου 1944, όπου το χωριό τυλίχθηκε στο πένθος εξαιτίας της πολυάριθμης εκτέλεσης του ανδρικού πληθυσμού από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής. Εξήντα δύο (62) άνδρες έστησαν οι Γερμανοί στο εκτελεστικό απόσπασμα μέσα στο φαράγγι πλησίον του Μάκρωνα, γειτονιά του Βουλγάρω.

Ως εκ θαύματος, ένας εξ αυτών σώθηκε βαριά τραυματισμένος τον οποίο είχαν νομίσει και αυτόν οι Γερμανοί νεκρό. Ο άνθρωπος αυτός χειροτονήθηκε στη συνέχεια κληρικός και διακόνησε ως εφημέριος το χωριό του μέχρι το τέλος της ζωής του.

ΣΑΒΒΑΤΟ 26 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2017

Οι διήμερες επετειακές εκδηλώσεις τιμής και μνήμης των εκτελεσθέντων άρχισαν το απόγευμα του Σαββάτου στον τόπο του μαρτυρίου με εσπερινό και τρισάγιο παρουσία αρκετού κόσμου. Στη συνέχεια ακολούθησε από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Νέας Κυδωνίας Χανίων “Το Ρόδον” δρώμενο με Γερμανούς στρατιώτες που συνόδευαν τους κατοίκους για εκτέλεση κάνοντας τους παρευρισκόμενους μικρούς και μεγάλους να βουρκώσουν και ιδιαίτερα σημερινούς ηλικιωμένους, παιδιά εκτελεσθέντων, που κρατούσαν στα χέρια τους φωτογραφίες των πατεράδων τους.

ΚΥΡΙΑΚΗ 27 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2017

Η δεύτερη ημέρα των επετειακών εκδηλώσεων, άρχισε την Κυριακή με την τέλεση μνημόσυνου μετά τη Θεία Λειτουργία στον Καθεδρικό Ιερό Ναό του χωριού, αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο, για να συνεχιστούν με επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο που βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του, καταθέσεις στεφάνων, τήρηση ενός λεπτού σιγής, ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου από τη φιλαρμονική του Δήμου Κισάμου, ριζίτικα τραγούδια από τον Σύλλογο Ριζιτών “Η Κίσαμος”, χαιρετισμός από τον δήμαρχο Κισάμου κ. Θεόδωρο Σταθάκη και ομιλία από την τελειόφοιτη Νομικής, Αγγελική Παπαδάκη. Το «παρών» έδωσαν η βουλευτής Χανίων κα Βάλια Βαγιωνάκη, ο αντιπεριφερειάρχης Χανίων κ. Απόστολος Βουλγαράκης, ο περιφερειακός σύμβουλος κ. Παναγιώτης Σημαντηράκης, ο δήμαρχος Κισάμου με αντιδημάρχους, εκπρόσωποι στρατιωτικών Αρχών, Σωμάτων Ασφαλείας και άλλοι.

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ

O δήμαρχος Κισάμου κ. Θεόδωρος Σταθάκης σημείωσε ότι «ζούμε στιγμές μνήμης, πόνου, θλίψης, αλλά και περηφάνιας. Όλοι εσείς οι απόγονοι και συγγενείς των ηρώων της Μαλαθήρου νιώθετε πόνο και θλίψη για τον άδικο χαμό των δικών σας ανθρώπων αλλά μέσα στην ψυχή σας και στην καρδιά σας είναι και το συναίσθημα της περηφάνιας για τους προγόνους σας. Μαζί μ’ εσάς νιώθουμε υπερήφανοι κι εμείς γι’ αυτούς τους 61 μάρτυρες που βάδισαν στον δρόμο του θανάτου και όμως δεν άρθρωσαν λέξη, δεν μαρτύρησαν, δεν λύγισαν, θυσίασαν τη ζωή τους για την πατρίδα και τον αγώνα τους για ελευθερία αναδεικνύοντας γι’ άλλη μια φορά το μεγαλείο της ψυχής του Έλληνα, του Κρητικού, του Μαλαθηριανού».

ΟΜΙΛΙΑ

Για τα σημαντικά γεγονότα της περιόδου με γενικότερη αναφορά της αντίστασης του ελληνικού λαού στη φασιστική επιδρομή που άρχισε τον Οκτώβρη του 1940 έκανε η τελειόφοιτη της νομικής Αγγελική Παπαδάκη απόγονος εκτελεσθέντων υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων τα εξής: « Οι Γερμανοί γνώριζαν ότι εδώ αλλά και στα γύρω χωριά υπήρχε οργανωμένη αντίσταση, ήδη είχαν γίνει οι μάχες στον Άναβο, και στη Σύραγγα Τοπολίων», για να περάσει στη συνέχεια στο δικό της το χωριό επισημαίνοντας ότι « η αντιστασιακή όμως δραστηριότητα εκτεινόταν και έτσι το φασιστικό τέρας που ψυχορραγούσε, σε αυτό το μικρό χωριό στις 28 Αυγούστου 1944, διέπραξε μια θηριωδία που δεν θα ήταν σχήμα λόγου να πει κανείς πως μπροστά της η Δαντική κόλαση είναι κωμωδία. Βαθιά χαράματα 28^ης Αυγούστου 1944, Γερμανικό τάγμα προερχόμενο από την περιοχή Βουκολιές, πλησίασε στο χωριό μας από την ανατολική πλευρά, επιτάσσοντας και οδηγό από το χωριό Μεσαύλια και εμφανίστηκε στην πρώτη γειτονιά, το Πάνω Χωριό. Ακολουθώντας προφανώς ειδικό σχέδιο περικύκλωσης, οι πρώτες ομάδες όχι μόνο δεν προέβαιναν σε συλλήψεις αλλά αντίθετα με χαμόγελα απαντούσαν στους ανθρώπου, οι περισσότεροι των οποίων με τα υποζύγια τους, πήγαιναν να οργώσουν τη γη καθώς είχε προηγηθεί βροχή. Μόλις η πρώτη ομάδα έφτασε στην τελευταία γειτονιά του χωριού κι αφού είχαν στηθεί πολυβολεία περιμετρικά ούτως ώστε να μην μπορεί να ξεφύγει κανείς από τον κλοιό, ρίχτηκε μια συνθηματική φωτοβολίδα και αμέσως σαν αρπακτικά άρχισαν οι ομάδες των Γερμανών να συλλαμβάνουν τους κατοίκους του χωριού, άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Τους συγκέντρωσαν σε τρία σημεία, στη γειτονιά Πάνω Χωριό, στη γειτονιά Μπαχαδιανά, και στη γειτονιά Ξεκικιανά όπου ήταν το δημοτικό σχολείο. Δεν σταματούν τα βασανιστήρια και η συνεχής ανάκριση με τα ερωτήματα “ που είναι ο ασύρματος, που είναι το φυλάκιο και οι αποθήκες πυρομαχικών, που κρύβονται οι παρτιζιάνοι και ποιοι τους υποθάλπουν”. Αν και γνώριζαν όλοι, κανείς δεν μαρτύρησε.

Έτσι περίπου στις 6 το απόγευμα αφού τους συγκέντρωσαν όλους στο σχολείο και άφησαν τις γυναίκες σε φάλαγγα η μία πίσω από την άλλη οδήγησαν τους 62 άνδρες στον τόπο της εκτέλεσης στη θέση φαράγγι».

Η ίδια συνεχίζοντας υπογράμμισε: « Μόνος διασωθείς ήταν ο τότε λαϊκός και μετέπειτα ιερέας του χωριού μας, Ιωάννης Καρτσωνάκης, ο οποίος λόγω του ολοήμερου βασανισμού του και του τραύματος στο κεφάλι δεν του έδωσαν χαριστική βολή διότι ένας εκτελεστής θεώρησε ότι του την είχε δώσει ένας άλλος» για να επισημάνει στη συνέχεια ότι «μετά την αποφράδα αυτή ημέρα που το χωριό μας έχασε όλους τους άνδρες από ηλικία 13 ετών και άνω, δεν υπήρχαν πλέον γυναίκες παρηγορήτρες, έγιναν όλες γυναίκες ηρωίδες. Γιατί όχι μόνο αντικατέστησαν τους άνδρες στις βαριές γεωργικές δουλειές αλλά είχαν και το χρέος τόσο να μεγαλώσουν τα ορφανά που πολλά δεν είχαν γνωρίσει τον πατέρας τους, με αρχές και αξίες, οράματα και ιδανικά αντάξια των παραδόσεων του λαού μας όσο και να κρατήσουν και να τιμήσουν τη χηρία τους».

Τελετάρχης ήταν ο παλιός Κοινοτάρχης κ. Σπύρος Δαράκης ο οποίος με δήλωσή του στο «Επαρχιακό φως», είπε: «Το 1994 κάναμε τα εγκαίνια του μνημείου των 61 εκτελεσθέντων στο φαράγγι κοντά στη γειτονιά Μάκρωνα του Βουλγάρω. Κίνητρο ήταν η πριν από δύο χρόνια τοποθέτηση εκεί μεγάλου ξύλινου Σταυρού που είναι σύμβολο της θυσίας, μας είχε πει ο γνωστός Κισαμίτης λαογράφος από το Βουλγάρω κ. Γιάννης Σκουλούδης, που τον είχε τοποθετήσει μαζί με την παρέα του».

Αξίζει να αναφερθεί πως ήταν ιδιαίτερα συγκινητικές οι στιγμές της ανάγνωσης ονοματεπωνύμων στο προσκλητήριο νεκρών από τον κ. Γιάννη Καρτσωνάκη, γιο του μοναδικού διασωθέντα και μετέπειτα εφημερίου Μαλαθύρου, ενώ παράλληλα παιάνιζε με την τρομπέτα ένα εμβατήριο ο κ. Σπύρος Σημαντηράκης, γιος του τότε παπά Δημήτρη Σημαντηράκη εφημερίου του χωριού. Ο κ. Σημαντηράκης υπήρξε από τους πρώτους μαθητές της φιλαρμονικής που ίδρυσε στο Καστέλι ο αείμνηστος μητροπολίτης Ειρηναίος Γαλανάκης.

Οι εκδηλώσεις τελείωσαν με επίσκεψη στο πρώην δημοτικό σχολείο του χωριού που υπήρχε έκθεση ιστορικών φωτογραφιών και με γεύμα που ακολούθησε στον προαύλιο χώρο του.

Γιάννης και Ηλίας Κάκανος