Παρασκευή , 29 Μαρ 2024

Προετοιμασίες του Πάσχα όπως γινόταν τα παλιά χρόνια στην Κρήτη

 

 

Το Πάσχα σύμφωνα με τη θρησκευτική παράδοση αποτελεί την πιο μεγάλη γιορτή των Χριστιανών. Τα Χριστούγεννα γιορτάζουμε τη γέννηση του Χριστού και το Πάσχα τα Πάθη και την Ανάσταση.

Το Πάσχα παλιά γιορταζόταν συγχρόνως απ’  όλες τις χριστιανικές Εκκλησίες, ενώ από το Θ΄ αιώνα καθορίσθηκε να τελείται την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας της 21ης Μαρτίου μη συμπεριλαμβανομένης, κατά το Ιουλιανό ημερολόγιο στην Ορθόδοξη εκκλησία και κατά το Γρηγοριανό στη Ρωμαιοκαθολική.

Η εορτή του Πάσχα  επηρεάζει το εορτολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας τόσο 40 ημέρες πριν από αυτό (Μεγάλη Τεσσαρακοστή, Τριώδιο) όσο και 50 ημέρες μετά (περίοδος Πεντηκοσταρίου).

Για τη νηστεία της Τεσσαρακοστής και τα έθιμα προετοιμασίας των νοικοκυρών για το Πάσχα (κουλουράκια, τσουρέκια, βάψιμο κόκκινων αυγών και πως καθιερώθηκε, αλλά και το ψήσιμο του κρέατος στη σούβλα)  ο λαογράφος κ. Γιάννης Σκουλούδης από το Βουλγάρω, μας είπε: «Η περίοδος της νηστείας πριν από την Μεγάλη Εβδομάδα του Πάσχα, ονομάζεται “Τεσσαρακοστή” και είναι 40 ημέρες.  Τα παλιά χρόνια οι άνθρωποι νήστευαν και τα φαγητά της Τεσσαρακοστής ήταν τα άγρια χόρτα όπως π.χ. αποτελούν τα πρώιμα άγρια ραδίκια, οι ασκολύμπροι, οι τζόχοι, οι χοιρομουρίδες, το σταμναγκάθι, οι ραπανίδες, οι χοχλιοί που τους μαγείρευαν με πολλές συνταγές, τα βραστά όσπρια κλπ., ενώ τα μεσάνυχτα μετά την Ανάσταση ως πρώτο φαγητό έτρωγαν σούπα από βραστό κοτόπουλο. Η μαγειρίτσα καθιερώθηκε πολύ αργότερα. Όσοι νηστεύουν όλη την περίοδο πρέπει για λόγους υγείας να προτιμούν τη σούπα από κοτόπουλο.  

Οι γιαγιάδες μας, άρχιζαν τις  προετοιμασίες από τη βαγιοβδομάδα φτιάχνοντας πρώτα τα κουλουράκια για να είναι ελεύθερες τη Μεγάλη Εβδομάδα να πηγαίνουν στην Εκκλησία. Όμως, την Μεγάλη Πέμπτη μετά από το λαδερό φαγητό ήταν προγραμματισμένες δύο δουλειές: Το βάψιμο των αυγών και το ζύμωμα στα τσουρέκια στρογγυλά και σε πλεξούδες. Έβαφαν τ’ αυγά κόκκινα με φυσική βαφή χρησιμοποιώντας π.χ.  φύλλα από κρεμμύδι, γουλιά από παντζάρι, καρότα και λουλούδια από κόκκινες κυρίως παπαρούνες. Εκείνα τα χρόνια χρησιμοποιούσαν τσουκάλι πήλινο ρίχνοντας μέσα τ’ αυγά με  λίγο ξύδι για να γίνεται έντονο το κόκκινο χρώμα τους», τονίζοντας ότι «το κόκκινο αυγό συμβολίζει το Τάφο του Χριστού (επειδή μέσα του έχει ζωή) και το τσούγκρισμα που κάνουμε συμβολίζει το σπάσιμο του Άδη που από εκεί μέσα βγήκε η ζωή και η Ανάσταση. Το κόκκινο χρώμα του αυγού συμβολίζει την Νίκη του θανάτου γι’ αυτό και στις Εκκλησίες από την Ανάσταση και μέχρι της Αναλήψεως κρεμάνε κόκκινες κορδέλες, ενώ των άλλων εορτών για τους Αγίου κρεμούν κορδέλες με χρώματα μπλε και άσπρο».

Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΑΥΓΑ

Αναφερόμενος στην παράδοση για τα κόκκινα αυγά, ο κ. Σκουλούδης τόνισε :  «‘Όταν ανέβαζαν τον Χριστό να τον σταυρώσουν στον Γολγοθά,  μία Εβραιοπούλα μάζευε τα αυγά από το κοτέτσι της. Ο μεγάλος θόρυβος των στρατιωτών και του όχλου την βγάζει έντρομη από το κοτέτσι. Η πρώτη γυναίκα  που συνάντησε στον δρόμο της ήταν μια από τις κρυφές μαθήτριες του Χριστού.  Φοβισμένη τη ρωτά, τι συμβαίνει για να πάρει την απάντηση: “Τον Ναζωραίο ανεβάζουν στον Γολγοθά να τον σταυρώσουν αλλά την 3η ημέρα θα αναστηθεί”. Δεν το πιστεύω αυτό που λες της είπε, εκτός και αν τα αυγά που κρατώ στην ποδιά μου τα δω κόκκινα. Ρίχνοντας αμέσως το βλέμμα της στα αυγά διαπίστωσε ότι όλα είχαν γίνει κόκκινα. Αμέσως αγκάλιασε την κρυφή μαθήτρια και της ζήτησε να μάθει περισσότερα για τον Χριστό και να γίνει κι εκείνη μαθήτριά του”.

Ο ίδιος συνεχίζοντας την αφήγηση επεσήμανε: «Τα τσουρέκια κουλούρες που είναι στρογγυλές συμβολίζουν τη γη και το αυγό που βάζουμε στο κέντρο τους συμβολίζει τον Τάφο του Χριστού. Σε άλλη μορφή με πλεξούδα συμβολίζουν τον Λάζαρο που αναστήθηκε έξι ημέρες πριν από τον Χριστό, ενώ για το ψήσιμο του κρέατος το Πάσχα διευκρίνισε: «Στην Κρήτη δεν σούβλιζαν αρνί το Πάσχα. Το έθιμο αυτό μας το έφεραν στο νησί άνθρωποι της Πελοποννήσου και της Ρούμελης  που παντρεύτηκαν γυναίκες από την Κρήτη. Για το Πάσχα σφάζαμε ένα ρίφι ή αρνί και το μαγειρεύαμε κυρίως στο φούρνο με ξύλα μέσα σε λαμαρίνες που είχαμε βάλει κλιματόβεργες βάζοντας  πατάτες και αγκινάρες που είναι η εποχή τους και υπήρχαν σε αφθονία. Μέρη από το ρίφι ή το αρνί, όπως ο λαιμός και το κεφάλι, μαγειρευόταν βραστά και με το ζουμί έφτιαχναν πιλάφι». 

Γιάννης Η. Κάκανος

eparxiakofos.gr_image0002 eparxiakofos.gr_image0003 eparxiakofos.gr_image0004Φωτογραφίες αρχείου από την εκπομπή των «Χ.Ν.» Γεύσεις Κρήτης με τη Χανιώτισσα νοικοκυρά Φωτεινή Περβολιανάκη 

eparxiakofos.gr_image0005 eparxiakofos.gr_image0006Φωτογραφίες αρχείου με νοικοκυρές του Πολιτιστικού Συλλόγου Τσικαλαριών να ζυμώνουν τσουρέκια.

eparxiakofos.gr_image0007  Φωτογραφία αρχείου με τον λαογράφο Γιάννη Σκουλούδη

 

 KAKANOS_AYTOKOLLHTA4

 

Απαντήστε

Το email σας δεν θα δημοσιευθεί.Τα υποχρεωτικά πεδία είναι σημειωμέα *

*

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.

Πηγαίνετε Στην Κορυφή
WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com