Επαρχιακό Φως Ειδήσεις-Ρεπορτάζ-Πολιτισμός-Κοινωνία-Άποψη
Με αρκετούς προσκυνητές εορτάστηκε το πρωί της Κυριακής το αριστερό κλίτος του κεντρικού Ιερού Ναού της Ανώπολης Σφακίων αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα για να ακολουθήσει στη συνέχεια μνημόσυνο στην μνήμη των θυμάτων της επανάστασης του Δασκαλογιάννη.
Για το εορταζόμενο κλίτος ο εφημέριος της Ενορίας αρχιμανδρίτης Παϊσιος Παπασηφάκης μάς πληροφόρησε ότι “κτίστηκε μεταγενέστερα από το διπλανό μικρότερο κλίτος του Αγίου Γεωργίου που είναι βυζαντινό και είχε αρχικά κτήτορα τον ίδιο τον Δασκαλογιάννη. Μετά την επανάσταση, όμως, οι Οθωμανοί έκαψαν όλη την Ανώπολη μετατρέποντας την σε αποκαΐδια και ερείπια. Πέρασαν πολλά χρόνια μέχρι να αρχίσει η εκ νέου κατοίκηση της με αναστηλώσεις γκρεμισμένων οικιών και χτίσιμο νέων όπως και εκκλησιών όπως είναι σήμερα ο κεντρικός μας δίκλιτος Ιερός Ναός”.
Στη συνέχεια ο π. Παϊσιος τέλεσε την καθιερωμένη επιμνημόσυνη δέηση στην πλατεία του χωριού μπροστά στον ανδριάντα του αείμνηστου ήρωα των Σφακίων. Η φετινή, όμως, εκδήλωση λόγω της κατάστασης με την πανδημία του κορωνοιού είχε λιγότερο από άλλες χρονιές κόσμο και τελέστηκε χωρίς στρατιωτικό άγημα και μουσική μπάντα του Στρατού.
Το “παρών” έδωσαν πολιτικές και στρατιωτικές Αρχές, εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης, πρώην δήμαρχοι Σφακίων, εκπρόσωποι συλλόγων, φορέων, κομμάτων, εκπαίδευσης, ιστορικών οικογενειών κ.ά.
Σύντομους χαιρετισμούς απηύθυναν ο δήμαρχος Σφακίων Μανούσος Χιωτάκης, ο αντιπεριφερειάρχης Χανίων Νίκος Καλογερής και ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Μανούσος Βολουδάκης, ενώ κεντρικός ομιλητής ήταν ο Ανδρέας Μανουσέλης, πρόεδρος της Ένωσης Σφακιανών Π.Ε. Χανίων.
Χαιρετισμός δημάρχου Σφακίων
“Γιορτάζουμε σήμερα μια λαμπρή και ένδοξη όσο και επώδυνη σελίδα της τοπικής μας ιστορίας. Την επανάσταση του Ιωάννη Βλάχου, γνωστού ως Δασκαλογιάννη το 1770”, υπογραμμίζει ο δήμαρχος Σφακίων κ. Μανούσος Χιωτάκης, ενώ συνεχίζωντας επισήμανε. “Ο Ιωάννης Βλάχος από την Ανώπολη Σφακίων δεν υπήρξε ένας διάττων αστέρας που μεσουράνησε ξαφνικά και έσβησε τραγικά γδαρμένος ζωντανός από τον Οθωμανό δήμιό του στο Μεγάλο Κάστρο. Οι πρόγονοί του, επαναστάτες και αυτοί γνώρισαν το σκληρό πρόσωπο της Βενετοκρατίας. Δεν θα μπορούσε να υστερήσει λοιπόν κι αυτός σε μεγαλείο και αγωνιστικότητα…”.
Χαιρετισμός αντιπεριφερειάρχη
Από μεριάς του ο αντιπεριφερειάρχης Χανίων κ. Νίκος Καλογερής σημείωσε μεταξύ άλλων ότι “ σήμερα 251 χρόνια μετά την επανάσταση του Δασκαλογιάννη, την καταστροφή των Σφακίων και τον μαρτυρικό θάνατο του αρχηγού, περνά βαρύ φορτίο σ’ εμάς τους νεότερους να τιμήσουμε αυτή την παρακαταθήκη και να προσπαθήσουμε την χώρα που μας άφησαν με τόσες θυσίες και τόσο αίμα να την παραδώσουμε στα παιδιά μας ακόμα καλύτερη”.
Χαιρετισμός βουλευτού Χανίων
“ Πέρυσι ήταν τα 250 χρόνια από την κήρυξη της επανάστασης και λόγω των συνθηκών δεν μπορέσαμε να την γιορτάσουμε και να την τιμήσουμε όπως της αξίζει την επέτειο αυτή”, επισημαίνει ο βουλευτής Νέας Δημοκρατίας Χανίων κ. Μανούσος Βολουδάκης και συνεχίζει τονίζοντας: “ Φέτος, όμως, είναι τα 251 χρόνια από το μαρτύριο του Δασκαλογιάννη και αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε γιατί η επανάσταση αυτή είναι συνδεδεμένη τόσο πολύ με αυτό το πρόσωπο που γεννήθηκε και μεγάλωσε σε αυτόν εδώ τον τόπο που βρισκόμαστε κι εμείς σήμερα για να τιμήσουμε την μνήμη του αλλά και τις μνήμες όλων των συναγωνιστών του. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε γιατί αυτά τα ορόσημα στην ιστορία μας, βοηθάνε να κρατάμε ζωντανή τη μνήμη”.
ΟΜΙΛΙΑ
Με ιστορικές λεπτομέρειες ανέπτυξε την ομιλία για την επανάσταση του 1770 ο πρόεδρος της Ένωσης Σφακιανών Χανίων κ. Ανδρέας Μανουσέλης σημειώνοντας μεταξύ άλλων τα εξής: “ Μια εκδήλωση μνήμης και απόδοσης τιμών στον πρωτομάρτυρα Ιωάννη Βλάχο ή Δασκαλογιάννη, με αφορμή την συμπλήρωση διακοσίων πενήντα ενός χρόνων από την πρώτη κρητική επανάσταση στην οποία αυτός πρωτοστάτησε αποτελώντας σημείο αναφοράς και φωτεινό παράδειγμα αυτοθυσίας και ηρωισμού για τις επαναστάσεις που θα ακολουθούσαν…
Παρά το άδοξο τέλος της, η επανάσταση του Δασκαλογιάννη αποτέλεσε σημαντικό προηγούμενο και εμπειρία για όσες ακολούθησαν τον 19ο αιώνα στην Κρήτη και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Μόλις 50 χρόνια αργότερα, τα Σφακιά έπαιξαν και πάλι πρωταγωνιστικό ρόλο στην επανάσταση του 1821, όταν πρόκριτοι και οπλαρχηγοί από όλη την Κρήτη εμπιστεύτηκαν την επιτυχία της επανάστασης σε δέκα Σφακιανούς…”
Συνεχίζοντας ο κ. Μανουσέλης την πολυσχιδή εξιστόρηση των ιστορικών γεγονότων κατέληξε τονίζοντας: “ Οι Σφακιανοί έδωσαν το “παρών” και στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912 -13 στη Μακεδονία και στην Ήπειρο όπου πολέμησαν οι Βολουδάκης Μανούσος, Μηνιαδάκης ή Μανουσάκης Στυλιανός, Μπικουβαράκης Παύλος, Πολέντας Σταυριανός, Ψαρρός Νικόλαος και δεκάδες άλλοι επώνυμοι και ανώνυμοι, συντελώντας τα μέγιστα στην απελευθέρωση των εκεί ομογενών μας και στην εδαφική ολοκλήρωση της Ελλάδος.
Αυτή είναι με λίγα λόγια η μεγάλη παρακαταθήκη που μας άφησε ο Δασκαλογιάννης, ο επικεφαλής της πρώτης κρητικής επανάστασης η οποία αποτέλεσε τη μαγιά για όσες άλλες μάχες ακολούθησαν καθ’ όλο τον 19ο αιώνα μέχρι την απελευθέρωση της Κρήτης μας και την ένωσή της με τη Μητέρα Ελλάδα…”.
Σταμάτης Μπασιάς, ο Σελινιώτης οπλαρχηγός:
Μεταξύ των παραγόντων που κατέθεσαν στεφάνι και ο πρόεδρος του Συλλόγου Επιστημόνων Σελίνου Λουκάς Μπασιάς, που μας είπε: “Κάθε χρόνο παρευρίσκομαι στην εκδήλωση τιμής και μνήμης του ήρωα Δασκαλογιάννη και όλων των ηρωικών συνεργατών του καθώς επίσης και όλου του πληθυσμού που έχασαν τη ζωή τους σε αυτή την επανάσταση. Μεταξύ αυτών και ο πρόγονός μου Σταμάτης Μπασιάς ο οποίος γεννήθηκε στο χωριό Επανωχώρι του ανατολικού Σελίνου. Σύμφωνα με τις προφορικές παραδόσεις που μεταδόθηκαν από γενιά σε γενιά αλλά και με τα γραπτά στοιχεία που υπάρχουν, με το κάλεσμα του Δασκαλογιάννη, εκτός από Σελινιώτες πήρε μαζί του και μερικούς άντρες από την Κίσαμο και την Κυδωνία και έτρεξε να τον βοηθήσει. Αυτό που κάνει τον Σταμάτη Μπασιά να ξεχωρίζει είναι ότι δεν κάμφθηκε από όσα σκέφθηκαν οι αρχηγοί από τις άλλες πλην των Σφακίων επαρχίες της Κρήτης και έτσι δεν έλαβαν μέρος στην επανάσταση. Πιθανότατα ήταν ο μοναδικός μη Σφακιανός αρχηγός, που έλαβε μέρος σε αυτήν. Ελαβε μέρος και στις μάχες που έγιναν τότε στην Κράπη, στον Καλλικράτη, στ’ Ασκύφου, αλλά στη μάχη της Ανώπολης, καθώς πολεμούσε μαζί με τα παλλικάρια του, κυκλώθηκε από τους Τούρκους. Τότε χωρίς να δειλιάσει επετέθη με το ξίφος του κατά των Τούρκων και έσπασε τη ζώνη αποκλεισμού. Δυστυχώς, όμως, σ’ εκείνη την έφοδο πληγώθηκε θανάσιμα. Τα παλληκάρια του τον μετέφεραν σ’ ένα κοντινό σπήλαιο, όπου μετά από λίγο ξεψύχησε. Από τότε το σπήλαιο εκείνο ονομάστηκε προς τιμή του «του Μπασιά το σπηλιάρι». Η θέση του σπηλαίου που ξεψύχησε ο Σταμάτης Μπασιάς βρίσκεται κοντά στην Ανώπολη και είναι μέσα σε ένα φαράγγι που καταλήγει στην παραλία Ιλιγγας των Σφακίων”.
Συνεχίζοντας με πολύ συγκίνηση την αφήγηση του ο κ. Λουκάς Μπασιάς κατέληξε τονίζοντας: “Η επαρχία Σελίνου, για την συμμετοχή πολλών παλληκαριών της στην επανάσταση του Δασκαλογιάννη πλήρωσε βαρύ τίμημα. Ετσι το μεν ανατολικό Σέλινο καταστράφηκε όπως και η επαρχία Σφακίων, στο δε δυτικό Σέλινο, πολλές οικογένειες υπέστησαν τρομερούς διωγμούς από τους κατακτητές και αναγκάστηκαν να φύγουν σε άλλα μέρη. Σε παλαιότερη εκδήλωση εδώ στην Ανώπολη που έγινε στις 12 Οκτωβρίου 2008 από τον Δήμο Σφακίων, τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χανίων και την οικογένεια των Μπασιάδων, τιμήθηκαν για την προσφορά τους ο Σταμάτης Μπασιάς και οι συμπολεμιστές του. Δύο χρόνια αργότερα, Το 2010 δόθηκε το όνομα του σε ένα δρόμο της πόλεως των Χανίων. Επίσης στο σπήλαιο που ξεψύχησε τοποθετήθηκε μαρμάρινη πλάκα που αναφέρεται στο σημαντικό ιστορικό γεγονός”.
Ακολούθησαν καταθέσεις στεφάνων, τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή, ψάλθηκε ο Εθνικός Ύμνος από όλους, τραγουδήθηκε ένα ριζίτικο τραγούδι, χόρεψαν το πεντοζάλι λεβέντες χορευτές του μουσικοχορευτικού συλλόγου “Τα Σφακιά” και η εκδήλωση έκλεισε με πλουσιοπάροχο τραπέζι σε ταβέρνα της Ανώπολης.
Παραθέτουμε αρκετά στιγμιότυπα από την εκδήλωση την οποία παρουσίασε η αντιδήμαρχος Σφακίων κα Αφροδίτη Σφηνιά καθώς επίσης το σπήλαιο που ξεψύχησε ο Σελινιώτης οπλαρχηγός Σταμάτης Μπασιάς, ενώ σύντομο βίντεο με πεντοζάλι για τον Δασκαλογιάννη, θα δείτε και στην ιστοσελίδα των “Χ.ν.”.
Ηλίας Ι. Κάκανος
.
