Ένα θαυμάσιο ταξίδι στην άλλοτε Βασιλίδα του πολιτισμού την Κωνσταντινούπολη

 

Μ’ ενθουσιασμό μαθητές του Λυκείου και συνοδοί καθηγητές της Πατριαρχικής Εκκλησιαστικής Σχολής Κρήτης στην περιοχή του Αγίου Ματθαίου Χανίων, έχοντας αρχηγό της εκδρομής τον καθηγητή της βυζαντινής μουσικής και πρωτοψάλτη του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού των Εισοδίων της Θεοτόκου κ. Κωνσταντίνο Στεφανάκη,  πραγματοποίησαν την πολυπόθητη επιθυμία τους να επισκεφθούν τη… Βασιλεύουσα πόλη, ένα ταξίδι που άρχιζε με απογείωση από τον αερολιμένα του Ηρακλείου και προσγείωση στο αεροδρόμιο «Σαμπιχά Γκιοκτσέν» της Ασιατικής Κωνσταντινούπολης, που φέρει το όνομα της κόρης του Κεμάλ Ατατούρκ, η οποία, υπήρξε πρώτη γυναίκα πιλότος της Τουρκίας.

« Ήταν μια πτήση με καλό καιρό και θαυμάσια ορατότητα για όσους είχαν το προνόμιο να κάθονται σε καθίσματα με παράθυρο απολαμβάνοντας έτσι από ψηλά τις ομορφιές του ανατολικού Αιγαίου πελάγους με όλα τα νησιά μας, τις ακτές των αλησμόνητων πατρίδων της Μικράς Ασίας, των Στενών των Δαρδανελίων και τη θάλασσα του Μαρμαρά» μας λέει η συνοδός φιλόλογος καθηγήτρια της Σχολής κα Χαρά Ζαραβέλλα για να συνεχίσει την εξιστόρηση ως εξής: « Ξεναγός στην εκδρομή, από το αεροδρόμιο «Σαμπιχά Γκιοκτσέν», ήταν ο κ. Πέτρoς Βεριόπουλος, γέννημα θρέμμα της Πόλης, ο οποίος άρχισε την ξενάγηση με πρώτο σταθμό το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Φτάνοντας εκεί η συγκίνησή ήταν μεγάλη καθώς στεκόμασταν έξω από την Πύλη που παραμένει κλειστή μετά τον απαγχονισμό του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ και το προσκύνημά μας στον Ι. Ν. του Αγ. Γεωργίου, ανήμερα της γιορτής του, μεγάλη ευλογία , καθώς σηματοδοτούσε το ξεκίνημα της γνωριμίας μας με την Πόλη των θρύλων. Αξίζει να επικροτήσουμε την καθαριότητα σε όλους τους χώρους αλλά και την ιδιαίτερη ομορφιά που προκαλούν σε όλους τους επισκέπτες οι πλαγιές των δρόμων και τα πάρκα που είναι γεμάτα με τουλίπες όλων των χρωμάτων, σε περίτεχνα σχέδια.  Στην Κωνσταντινούπολη, ο κάθε μήνας του χρόνου είναι αφιερωμένος σ’ ένα λουλούδι και γι’ αυτό φυτεύονται 15.000.000 (ένα για κάθε κάτοικό της)  από το αντίστοιχο είδος  κάθε μήνα. Έτσι, ο Απρίλιος ήταν ο μήνας της τουλίπας, ο Μάρτιος, που είχε προηγηθεί, του ζουμπουλιού και ο Μάιος, που θα ερχόταν, του τριαντάφυλλου. Η Κωνσταντινούπολη καλοδέχεται με όμορφο φως και πολλά χρώματα τους πολυπληθείς επισκέπτες της.

Επόμενη στάση ήταν η Παναγία των Βλαχερνών, η οποία μνημονεύεται συχνά στα συναξάρια. Πρόκειται για τον  ναό που, κατά τα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, εκκλησιάζονταν ο βασιλιάς και οι αυλικοί και στον οποίο εψάλη για πρώτη φορά ο Ακάθιστος Ύμνος. Ακολουθώντας εκείνα τα χνάρια, ενώσαμε με δύναμη τις φωνές μας, υμνώντας την Υπέρμαχο Στρατηγό και ψάλλοντας με χαρά το « Χριστός Ανέστη». Η περίφημη Μονή της Χώρας μάς περίμενε αμέσως μετά για να μυηθούμε στα υπέροχα ψηφιδωτά της, που απεικονίζουν σκηνές από τη ζωή του Χριστού και της Παναγίας, για να καταλήξουμε στο ξενοδοχείο της πλατείας Ταξίμ, που σφύζει από ζωή και βρίσκεται στη συνοικία του Πέραν. Ολοκληρώσαμε την πρώτη μέρα στην Πόλη εξερευνώντας την πολύβουη Ιστικλάλ, τον μακρύ πεζόδρομο που ανταμώνει ανθρώπους από όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, που συγκεντρώνει σύγχρονα και παραδοσιακά μαγαζιά κάθε είδους και κατά μήκος του οποίου κινείται νωχελικά το κόκκινο βαγόνι του τραμ, βάζοντας τη δική του ξεχωριστή πινελιά σε αυτό τον πολύχρωμο πίνακα.

Το ηλιόλουστο πρωινό της επόμενης μέρας προμηνούσε μια υπέροχη μέρα. Ο πρώτος λόφος της Πόλης περίμενε να τον… εξερευνήσουμε. Η περιήγησή άρχισε με τον Ιππόδρομο, τα απομεινάρια του οποίου διακρίνονται στην πλατεία του Σουλτάν Αχμέτ, φέρνοντας στο νου τις έντονες αντιπαραθέσεις των Πράσινων και των Βένετων και τη στάση του Νίκα. Εκεί βρίσκονται ο Οβελίσκος του Θεοδοσίου, ο Χάλκινος Τρίποδας των Δελφών και η στήλη του Κων/νου Πορφυρογέννητου, μάρτυρες του ένδοξου παρελθόντος της Πόλης.

Η συνέχεια ήταν συγκλονιστική καθώς στεκόμαστε μπροστά στην εκκλησία-θρύλο, αφιερωμένη στην Αγία του Θεού Σοφία, το μοναδικό αυτό αρχιτεκτονικό επίτευγμα, που, χωρίς να τονίζεται ο όγκος της και το μέγεθός της, στέκει επιβλητική με την απέριττη, «δωρική» παρουσία της και δεσπόζει στο χώρο, παρ’ όλο που απέναντί της χτίστηκε από τους Οθωμανούς, με σκοπό να μειώσει την παρουσία της, το «Μπλε Τζαμί» που δείχνει πιο ογκώδες και πιο περίτεχνο. Φορέσαμε, λοιπόν, τα ακουστικά μας για να μπορούμε να ακούμε τον ξεναγό, μια που οι επισκέπτες του ναού είναι εκατοντάδες, και μπήκαμε με σεβασμό και ενός είδους συστολή σ’ αυτόν τον ιερό για μας χώρο. Ρίγη συγκίνησης μας διαπέρασαν… Το εσωτερικό του ναού προκαλεί δέος αλλά και έκπληξη καθόσον αυτό το οικοδόμημα που δεν επιδεικνύει τον όγκο του απ’ έξω, μπορεί να είναι τόσο μεγάλο από μέσα..! Χειροπιαστή η ουσία της Ορθοδοξίας..! Και σκέφτεται κανείς πως, πριν καλυφθούν τα περίφημα ψηφιδωτά του ναού από τον σοβά με τα ισλαμικής τεχνοτροπίας σχέδια, θα είχε κανείς, μπαίνοντας στο ναό , την αίσθηση της απ’ ευθείας επικοινωνίας με τον Θεό! Παρακολουθήσαμε με προσοχή την ξενάγηση, ρουφώντας κάθε λεπτομέρεια και καταγράφοντας προσεκτικά κάθε σημείο του ναού, που σήμερα λειτουργεί ως μουσείο και προστατεύεται από την UNESCO, ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς.

Χρειάστηκε αρκετός χρόνος, βγαίνοντας, για να μπουν σε μια τάξη οι τόσες πληροφορίες και τα δυνατά συναισθήματα. Κι εκεί που απολαμβάναμε το καταπληκτικό «χαλί» που είχε «υφανθεί» με τουλίπες έξω από την Αγία Σοφία, ακούστηκε η φωνή του μουεζίνη που μας επανέφερε στην πραγματικότητα, θυμίζοντας μας ότι βρισκόμαστε στην Ανατολή. Μια φωνή που την ακούσαμε αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της παραμονής στην Πόλη.  Ακολούθησε η επίσκεψή στη Βασιλική Στέρνα του Ιουστινιανού, όπου, αφού κατεβήκαμε σε αρκετό βάθος, αντικρίσαμε έναν χώρο με 336 κίονες κορινθιακού ρυθμού, οι οποίοι φωτίζονταν από χαμηλά με υποκίτρινο φως, δημιουργώντας μια υποβλητική ατμόσφαιρα που μας άφησε άφωνους. Εκεί και τα κεφάλια των Μεδουσών στη βάση δύο κιόνων, που προστάτευαν το χώρο μετατρέποντας σε πέτρα όσους τις κοίταζαν, κάνοντάς μας με την παρουσία τους ένα αστραπιαίο πέρασμα στη μυθολογική αρχαιότητα.

Πολύ κοντά από κει, το παλάτι των σουλτάνων Τοπ Καπί, με τους υπέροχους κήπους του, τα κειμήλια και τους πολύτιμους θησαυρούς του και, βέβαια, την καταπληκτική θέα στο Βόσπορο, που απλωνόταν μπροστά μας, θυμίζοντας μας το κομβικό και προνομιούχο σημείο στο οποίο ήταν χτισμένα, τόσο το παλάτι όσο και η γειτονική Αγία Σοφία. Επιστροφή στην πλατεία Σουλτάν Αχμέτ για να επισκεφτούμε το ομώνυμο τζαμί, γνωστό ως «Μπλε Τζαμί», από το χρώμα που κυριαρχεί στη λαμπερή μωσαϊκή διακόσμηση και μικρή ξεκούραση στους πανέμορφους κήπους της πλατείας πριν κατευθυνθούμε στη θάλασσα και το καραβάκι που περίμενε για να μας ξεναγήσει στο Βόσπορο. Η κρουαζιέρα στα στενά του Βοσπόρου αποδείχτηκε μοναδική εμπειρία! Απολαύσαμε την Πόλη από τη θάλασσα, θαυμάσαμε την Κρεμαστή γέφυρα και γεμίσαμε εικόνες από όμορφα ανατολίτικα κτίρια, στρατιωτικές και ναυτικές  ακαδημίες, πολυτελή παραλιακά εστιατόρια και σπίτια, περίτεχνα τζαμιά, και όμορφα ξενοδοχεία τόσο από την ευρωπαϊκή της ακτή καθώς πηγαίναμε όσο και από την ασιατική της όταν επιστρέφαμε, διαδρομή που συνέπεσε με την ώρα του ηλιοβασιλέματος, τα χρώματα του οποίου έκαναν την Πόλη να μοιάζει με ζωγραφιά, βγαλμένη μέσα από κάποιο παραμύθι… Αξέχαστη…!   Η επιστροφή στο ξενοδοχείο και η βραδινή μας εξόρμησή στα στενά δρομάκια της Ιστικλάλ για φαγητό και χορό, δεν έσβησαν από το μυαλό μας.

Η εκδρομή στα ξακουστά Πριγκηπόνησα, που ήταν προγραμματισμένη για την επόμενη μέρα, τα είχε όλα. Όμορφη διαδρομή, στη διάρκεια της οποίας ανοιχτήκαμε στη θάλασσα του Μαρμαρά και συναντήσαμε διαδοχικά την Πρώτη , την Αντιγόνη, τη Χάλκη και την Πρίγκηπο, που ξεδίπλωναν τις χάρες τους μπροστά μας, επιβεβαιώνοντας τη φήμη τους για το φυσικό τους κάλλος και την αρχοντιά τους. Συγκίνηση, αφού η στάση μας στη Χάλκη έφερε τα βήματά μας στην περίφημη Θεολογική Σχολή, που στέκει αγέρωχη στην κορυφή του καταπράσινου λόφου του νησιού, έτοιμη να ακούσει και πάλι το κουδούνι να χτυπά και να καλοδεχτεί τους μαθητές της. Φτάνοντας εκεί, άλλοι με τα πόδια και άλλοι με τα παϊτόνια που περίμεναν στο λιμάνι, απολαύσαμε από τη βεράντα της Σχολής τη θέα που μας θύμισε νησιά του Ιονίου και καθίσαμε στα θρανία της για ν’ ακούσουμε την ιστορία της. Κατά την αναχώρηση, αναμνηστικά δωράκια, αναμνηστική φωτογραφία και η ανάμνηση της εικόνας με τη μελαμψή μορφή της Παναγίας, φτιαγμένη από κάποιον Αιθίοπα αγιογράφο, η οποία βρίσκεται στο ναό της Σχολής. Kοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα, στους πολύβουους  δρόμους της Πριγκήπου, που αποτελεί αγαπημένο προορισμό για φρέσκο ψάρι στα όμορφα παραλιακά ταβερνάκια της. Και τέλος, τραγούδι και μνήμες, αφού, κατά τη διάρκεια της επιστροφής στην Πόλη, ο δάσκαλος της βυζαντινής μουσικής στο σχολείο μας και αρχηγός της εκδρομής κ. Κώστας Στεφανάκης, μάγεψε τους παρευρισκόμενους τραγουδώντας παραδοσιακά τραγούδια της Πόλης και της Μικρασίας με τη συμμετοχή και μαθητών, προκαλώντας τον ενθουσιασμό τους και τις επευφημίες τους!

Από το πλούσιο πρόγραμμά μας δεν θα μπορούσε να λείπει η επίσκεψη στο περίφημο “ Kapali Carsi”, που ολοκλήρωσε την 3η μέρα της εκδρομής μας. Πρόκειται για το τεράστιο Σκεπαστό Παζάρι με τα 5.000 μαγαζάκια, που σφύζει από ζωή. Ως άλλος Θησέας, πήραμε τον μίτο ανά χείρας και μπήκαμε σ’ αυτό το Λαβύρινθο για να κάνουμε τα ψώνια μας. Φωνές, παζάρια, άνθρωποι από όλο τον κόσμο, χρώματα και εμπορεύματα κάθε λογής, μας εισήγαγαν σ’ έναν άλλο κόσμο, αναδεικνύοντας μια άλλη, πολύ χαρακτηριστική πλευρά της Πόλης. Θα πρέπει, πάντως, να σημειωθεί, ότι οι τιμές των εμπορευμάτων, ήταν αρκετά ανεβασμένες σε σχέση με προηγούμενα χρόνια , πολύ κοντά στις αντίστοιχες ελληνικές. Φορτωμένοι με εικόνες και συναισθήματα από την πολύ γεμάτη μέρα μας, επιστρέψαμε στο ξενοδοχείο μας για να ξεκουραστούμε.

Η τελευταία μέρα της εκδρομής ξημέρωσε βροχερή, ταιριάζοντας έτσι με τη διάθεσή μας, μια που η παραμονή μας στην Πόλη σύντομα θα ολοκληρωνόταν. Η συνέχεια, όμως, προβλεπόταν λαμπρή και ηλιόλουστη, γεμάτη μοναδικές εμπειρίες! Πριν κατευθυνθούμε στο Μπαλουκλί για να συμμετάσχουμε στην Πατριαρχική Θεία Λειτουργία, κάποιοι από μας βρήκαν την ευκαιρία να επισκεφθούν και να προσκυνήσουν τον Ι.Ν. της Αγ. Τριάδας, που βρίσκεται πίσω από την πλατεία Ταξίμ, ναός με δυτικότροπο ύφος που θυμίζει τους αντίστοιχους ναούς της Κρήτης. Φεύγοντας από το ναό, συνειδητοποιήσαμε ότι βλέπαμε κάτι που σπάνια έχουν την ευκαιρία να δουν μάτια τουριστών… Την οδό Ιστικλάλ σχεδόν άδεια..! Την μοναξιά της συνόδευαν οι ήχοι από το μπουλγαρί ενός ηλικιωμένου Τούρκου.

Στη διαδρομή για την Ι.Μ. της Ζωοδόχου Πηγής στο Μπαλουκλί περάσαμε τα Θεοδοσιανά Τείχη, που στέκουν ακόμα επιβλητικά, «προστατεύοντας» την Πόλη από ξηράς. H Θεία Λειτουργία που ακολούθησε, χοροστατούντος του Οικουμενικού Πατριάρχου θα μας μείνει αξέχαστη! Ο Πατριάρχης στην ομιλία του έκανε αναφορά στην παρουσία των μαθητών της Σχολής και τόνισε ότι το Πατριαρχείο περιμένει πολλά από αυτούς. Ακολούθησε μνημόσυνο στη μνήμη των Πατριαρχών, των Αρχιερέων και των Ευεργετών που βρίσκονται ενταφιασμένοι στη μονή, καθώς και προς τιμή των πεσόντων στη μάχη της Καλλίπολης, αφού λίγο πιο κάτω από τη μονή βρίσκεται το κοιμητήριο των Ελλήνων Ορθοδόξων. Στη συνέχεια, στην αυλή της μονής συναντήσαμε τον Πατριάρχη, συνομιλήσαμε μαζί του κι αφού τον ευχαριστήσαμε για την ανακήρυξη της Σχολής μας σε Πατριαρχική, του προσφέραμε τα δώρα που είχαμε ετοιμάσει για κείνον, με τα οποία χάρηκε πολύ, μας έδωσε την ευλογία του κι από έναν σταυρό και βγάλαμε αναμνηστικές φωτογραφίες. Έπειτα , θαυμάσαμε τα ψάρια της Ζωοδόχου Πηγής, που έπεσαν στο νερό και ζωντάνεψαν, την ώρα που ο μοναχός που τα τηγάνιζε έμαθε ότι « Η Πόλις εάλω», προσκυνήσαμε την ιερή εικόνα, ήπιαμε αγίασμα και πήραμε το δρόμο για την Αιγυπτιακή αγορά προκειμένου να αγοράσουμε λουκούμια, μπαχάρια, ξηρούς καρπούς και βοτάνια.

Εκεί, ζαλιστήκαμε από τις μυρωδιές και τα χρώματα μέχρι που φτάσαμε στο  γνωστό μαγαζί του Γιάννη, Έλληνα της Πόλης, για ν’ αγοράσουμε ό,τι χρειαζόμασταν. Στη συνέχεια, εξερευνήσαμε τα γύρω σοκάκια, κατάμεστα από ντόπιους και μη, που ψώνιζαν στα παζάρια που ήταν στημένα. Παραδοσιακές ανατολίτικες φιγούρες αντρών και γυναικών, που, σημειωτέον, σχεδόν όλες φορούσαν μαντήλα. Όσο για την Χαρά Ζαραβέλλα, που μας αφηγήθηκε αυτή την θαυμάσια εμπειρία της εκδρομής,  η Πόλη της επεφύλασσε μια έκπληξη… Θέλοντας να γνωρίσει όσο γινόταν καλύτερα τη γύρω περιοχή, σοκάκι το σοκάκι έφτασε χωρίς να το καταλάβει κάτω από το τζαμί του Σουλεϊμάν, σε ένα καφέ, όπου ήταν η μοναδική ευρωπαία και από την ταράτσα του οποίου είχε κανείς πανοραμική θέα της Πόλης, καθώς μπορούσε να δει κάτω την Πόλη να απλώνεται στα πόδια του, κτισμένη σε δύο ηπείρους, με τα νερά του Βοσπόρου να δροσίζουν τα πόδια της και  τον Κεράτιο κόλπο να σφύζει από ζωή με τα καραβάκια να πηγαινοέρχονται απόλαυσε τον καφέ της σε σερβίτσιο βγαλμένο από την εποχή των σουλτάνων ενώ δεν χόρταινε την εικόνα της Πόλης που έστεκε αγέρωχη, πολύβουη, πολύχρωμη, πανέμορφη… Πραγματική Βασιλεύουσα..!

Ο χρόνος για την αναχώρηση μετρούσε αντίστροφα καθώς επιβιβαστήκαμε στο λεωφορείο με τελικό προορισμό το αεροδρόμιο που βρίσκεται στην ασιατική πλευρά. Ο ξεναγός θεώρησε καλό να μας κάνει μια πολύ ωραία, παραλιακή βόλτα, περνώντας μας μέσα από τις γειτονιές της ευρωπαϊκής πλευράς και στη συνέχεια της ασιατικής, όπου είδαμε και την εξευρωπαϊσμένη και πλούσια πλευρά της Πόλης, και μας πρότεινε να κατέβουμε σ’ ένα πολύ όμορφο πάρκο, δίπλα στη θάλασσα, όπου οι άνθρωποι απολάμβαναν την παρέα τους καθισμένοι στο πράσινο, κάτι που συνηθίζεται πολύ στην Πόλη. Κάναμε τη βόλτα μας, χαρήκαμε το ηλιοβασίλεμα  και χαλαρώσαμε κι εμείς στο πάρκο. Στο τελευταίο μας ραντεβού δεν άργησε κανείς, έτοιμοι πια για το ταξίδι της επιστροφής. Στη διάρκεια της διαδρομής προς το αεροδρόμιο τραγουδήσαμε, συγκινηθήκαμε, χαρήκαμε κι έτσι με ανάμεικτα συναισθήματα αποχαιρετίσαμε τον ξεναγό μας και πήραμε το δρόμο για την πύλη που θα μας οδηγούσε στο αεροπλάνο του γυρισμού…».

Τελειώνοντας την αφήγησή της στο «Επαρχιακό φως» η κα Χαρά Ζαραβέλλα τονίζει: «Η Βασιλεύουσα Πόλη θα μείνει βαθιά χαραγμένη στη μνήμη μας και στην καρδιά μας».