Εκδηλώσεις τιμής στη μνήμη των θυμάτων του σπηλαίου της Κρυονερίδας του Βαφέ Αποκορώνου

Ο Βαφές είναι το μοναδικό χωριό του Δήμου Αποκορώνου και του Νομού Χανίων γενικότερα,  που έχει ανακηρυχθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο λόγω της σημαντικής του ιστορίας ως μετερίζι αγώνων και θυσίας για λευτεριά, αλλά και της παράδοσης καθώς και της θαυμάσιας ντόπιας αρχιτεκτονικής του.

Στο χωριό αυτό διοργανώθηκαν από τον Δήμο Αποκορώνου και τον νεοσύστατο Πολιτιστικό του Σύλλογο εκδηλώσεις τιμής στη μνήμη των θυμάτων του σπηλαίου της Κρυονερίδας για τη συμπλήρωση 196 ετών από τον Αύγουστο του 1821 όπου σφαγιάσθηκαν 130 γυναικόπαιδα. Το «παρών» έδωσαν η βουλευτής Χανίων του ΣΥΡΙΖΑ κα Βάλια Βαγιωνάκη, ο αντιπεριφερειάρχης Χανίων κ. Απόστολος Βουλγαράκης, ο δήμαρχος Αποκορώνου κ. Χαράλαμπος Κουκιανάκης, εκπρόσωποι Σωμάτων Ασφαλείας, Αστυνομίας και Πυροσβεστικού Σώματος αντίστοιχα, φορέων, συλλόγων, δημοτικοί σύμβουλοι κ. ά.

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

Στο γραφικό εξωκλήσι του Αϊ­ Γιάννη του Ερημίτη απέναντι από το σπήλαιο της Κρυονερίδας τελέστηκε στις 8  το πρωί του Σαββάτου Θεία Λειτουργία από τον εφημέριο της Ενορίας π. Γεώργιο Μπουντουράκη και αμέσως μετά στην είσοδο του σπηλαίου ακολούθησε  επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφάνου από μαθητές του δημοτικού σχολείου προς τιμήν των θυμάτων της Κρυονερίδας.

Η συνέχεια δόθηκε στο Ηρώο του Βαφέ με επιμνημόσυνη δέηση στην οποία προεξήρχε ο ηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίου Γεωργίου Καρυδίου πανοσιολογιότατος αρχιμανδρίτης Ιερεμίας, στη  μνήμη των πεσόντων Βαφιανών  κατά  τους απελευθερωτικούς αγώνες. Ακολούθησαν καταθέσεις στεφάνων, ενός λεπτού σιγή και ψάλθηκε απ’ όλους ο Εθνικός Ύμνος.

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ

Στο ιστορικό παλιό δημοτικό σχολείο του Βαφέ συνεχίστηκε η εκδήλωση με χαιρετισμούς και ομιλία από τη λαϊκή συγγραφέα κυρία Ευμορφία Βουντουράκη – Βαγιάκη για ν’ ακολουθήσουν τα  εγκαίνια της έκθεσης λαϊκής τέχνης με την ονομασία «Νυμφοστολή».

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ

Τον χαιρετισμό του μητροπολίτη Κυδωνίας και Αποκορώνου κ. Δαμασκηνού μετέφερε ο πανοσιολογιότατος αρχιμανδρίτης Ιερεμίας επισημαίνοντας, μεταξύ άλλων, ότι «αυτές οι εκδηλώσεις τιμής και μνήμης έχουν επί πλέον σκοπό να μας εμπνέουν, να δυναμώνουν το ψυχικό μας σθένος, την πνευματική μας γαλήνη, την ανδρεία που μπορεί να διαθέτουμε στο μυαλό μας για να παράγουμε σκέψεις ελεύθερες, σκέψεις καλές».

Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Χανίων κα Βάλια Βαγιωνάκη τόνισε: «Αυτός ο ιστορικός τόπος δίνει από μόνος του απαντήσεις, πρώτα απ’ όλα, σε αυτούς που έλεγαν ότι η Κρήτη δεν πήρε μέρος στην επανάσταση του 1821. Διαχρονικά ήταν ένας τόπος αγώνων, θυσιών και σήμερα ψάχνει τον δρόμο του στη σημερινή πραγματικότητα και θαρρώ πως αυτό που γίνεται εδώ δίπλα και που θα εγκαινιάσουμε σε λίγο είναι μία απάντηση». 

Από την πλευρά του ο αντιπεριφερειάρχης κ. Απόστολος Βουλγαράκης σημείωσε: «Από το 1821 μέχρι το 1913 πραγματοποιήθηκαν τουλάχιστον 30 επαναστάσεις στην Κρήτη. Αυτό το επισημαίνω για να μαθαίνουν οι νεότεροι αλλά και τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας ότι για να καταφέρουμε να ενωθούμε το 1913 με την Ελλάδα, θυσιάστηκε πολύ κόσμος ο οποίος δεν αγωνιζόταν για το δικό του καλό, αλλά για  το κοινωνικό καλό».

Για την επέτειο μνήμης ο δήμαρχος Αποκορώνου κ. Χαράλαμπος Κουκιανάκης υπογράμμισε: «Βαριά η κληρονομιά, ασήκωτη πολλές φορές στους ώμους μας και αυτή την κληρονομιά, την θυμίζουν τα μνημεία τα οποία είναι διάσπαρτα στον τόπο μας όπως αυτό του σπηλαίου του χωριού σας που βρήκαν φρικτό θάνατο 130 γυναικόπαιδα. Και είναι βαριά η κληρονομιά και για εμάς τους θεσμικούς φορείς γιατί, ναι μεν, αποδίδουμε την οφειλόμενη τιμή στη μνήμη όλων εκείνων που έδωσαν τη ζωή τους θυσιαζόμενοι για υψηλά ιδανικά και αξίες, αλλά υπενθυμίζουν και το χρέος το δικό μας σε ειρηνικές περιόδους απέναντι σε αυτούς που έδωσαν τη ζωή τους, αλλά και στις επερχόμενες γενιές πού θεωρώ ότι έχουν προδοθεί οικτρά από τις λανθασμένες πολιτικές που έχουν εφαρμοστεί μέχρι σήμερα».  

«Πριν από 196 χρόνια», υπογράμμισε ο πρόεδρος του νεοσύστατου Πολιτιστικού Συλλόγου Βαφέ κ. Βαρδής Βασιλαντωνάκης « οι χωριανοί μας θυσιάστηκαν στον βωμό της ελευθερίας. Τέτοια ιστορικά γεγονότα πρέπει να αξιολογούνται ανάλογα για να κρατήσουμε αναλλοίωτη την ταυτότητά μας, να κρατήσουμε τον πολιτισμό μας, τα ήθη και τα έθιμά μας». 

Η ΟΜΙΛΙΑ

Γέννημα θρέμμα του Βαφέ, η ομιλήτρια κυρία Ευμορφία Βουντουράκη – Βαγιάκη, συγκίνησε τους παρευρισκόμενους με την ιστορική αναφορά στα γεγονότα εκείνης της περιόδου, επισημαίνοντας, μεταξύ άλλων, τα εξής: « Ο ηρωικός, όμορφος και φιλόξενος Βαφές, σας υποδέχεται για να γιορτάσουμε όλοι μαζί και φέτος την τοπική εθνική γιορτή του χωριού, που αναφέρετε στο ολοκαύτωμα των γυναικόπαιδων από τους Τούρκους εις το σπήλαιο της Κρυονερίδας. Έχομε αναφερθεί στο παρελθόν για τους ήρωες εκείνου του καιρού που σήκωσαν στους ώμους τους το βάρος του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της πατρίδας μας. Όμως, σε εκείνον τον αγώνα, σημαντικό ρόλο έπαιξαν και οι άγνωστες ηρωίδες, οι γυναίκες του Βαφέ. Μέσα στο σπήλαιο ήταν 130 γυναικόπαιδα που με θάρρος και καρτερικότητα αντιμετώπισαν φρικτό θάνατο από τους εισβολείς…», για να τελειώσει μ’  ευχαριστίες στον Πολιτιστικό Σύλλογο για την πρωτοβουλία του να αφιερώσει την έκθεση στο παλιό σχολείο στη μνήμη των ηρωίδων γυναικών του Βαφέ.        

ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ

Η σειρά των εκδηλώσεων τιμής και μνήμης των γυναικόπαιδων του Βαφέ τελείωσαν με το τρίτο μέρος που πραγματοποιήθηκε το απόγευμα του Σαββάτου, επίσης στο παλιό σχολείο και περιελάμβανε αθλητικούς αγώνες δρόμου, λιθαριού, τσουβαλοδρομιών και σκοποβολής μικρών και μεγάλων, αγοριών και κοριτσιών.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΧΩΡΙΟΥ ΚΑΙ ΣΠΗΛΑΙΩΝ

Για την ιστορία του Βαφέ και της περιοχής καταγράψαμε από τον πρώην πρόεδρο του Πολιτιστικού Συλλόγου Βαφιανών Αττικής “Η Κρυονερίδα” κ. Εμμανουήλ Βαλσαμάκη τας εξής: «Το χωριό μας ανήκει στα ημιορεινά χωριά του Δήμου Αποκορώνου και είναι κτισμένο σε υψόμετρο που αρχίζει από 210 μέτρα και πάνω από την επιφάνεια της Θάλασσας. Παλαιότερα ήταν και έδρα Κοινότητας που είχε στην περιφέρεια της τα δύο Μετόχια Αχατζηκιά και Αρεβίτη».   

Ο ίδιος επίσης, επεσήμανε ότι ο «Βαφές αντιστέκεται όσο μπορεί στις αντιξοότητες οι οποίες πλήττουν και την ύπαιθρο. Πρόκειται, όμως, για το μοναδικό χωριό σε όλο τον Νομό που εδώ και πολλά χρόνια έχει κηρυχτεί από το Υπουργείο Πολιτισμού με προσπάθειες της Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, την τότε Κοινότητα του Βαφέ και του Πολιτιστικού Συλλόγου Βαφιανών Αττικής “Η Κρυονερίδα”, ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο λόγω της σημαντικής ιστορίας και της παράδοσης, αλλά και της ντόπιας αρχιτεκτονικής. Και μόνο γι’ αυτόν τον ιδιαίτερο τίτλο τιμής που κατορθώσαμε να πετύχουμε έπρεπε να είχαν γίνει πολλά έργα στο χωριό. Περπατώντας το μονοπάτι για το ιστορικό σπήλαιο της “Κρυονερίδας”, υπάρχει άλλο ένα με δαιδαλώδεις διαδρομές και αυτό με μικρό στόμιο στην είσοδό του και ονομάζεται “Καλαμάτο”. Δεν έχουμε ιστορικά στοιχεία γι’ αυτό, αλλά, προφανώς ήταν κρυψώνας όπως και όλα τα σπήλαια του χωριού στα δύσκολα χρόνια των πολέμων.  Το πανέμορφο μονοπάτι του μικρού μας φαραγγιού που οδηγεί στα σπήλαια και στο εξωκλήσι του Αϊ Γιάννη του Ερημίτη, πρέπει να αξιοποιηθεί το συντομότερο. Πολλά είναι αυτά που έπρεπε να έχουν γίνει, όμως, ο Βαφές κρατιέται καλά με τη συλλογική προσπάθεια των νοικοκύρηδων, εργατικών και φιλόξενων χωριανών μας.  Οι μόνιμοι κάτοικοι είναι γύρω στους 150 και όλες οι περιουσίες είναι περιποιημένες, αφού και αυτοί που δεν μένουν μόνιμα στο χωριό, έρχονται τακτικά». 

Γιάννης και Ηλίας Κάκανος 

………………………………. 

………………………………..

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ

Τρία ξαδέρφια, απόγονοι του ιδρυτή της Κρητικής Χωροφυλακής Συνταγματάρχη Γιάννη Μπονάκη. Από αριστερά ο Ελευθέριος Μπονάκης, στη μέση ο Πέτρος Μπονάκης και δεξιά ο Εμμανουήλ Βαλσαμάκης