“Χιλιοτραγουδισμένα ιστορικά ριζίτικα” με συγγραφέα τον Μιχάλη Κατσανεβάκη

  

Ένα ακόμα πνευματικό πόνημα με συγγραφέα τον ιστορικό μελετητή Μιχάλη Κατσανεβάκη το τρίτο κατά σειρά παρουσιάστηκε το απόγευμα της Τετάρτης στις 19.30’ στην αίθουσα Πολυχρόνης Πολυχρονίδη του Πνευματικού Κέντρου Χανίων παρουσία αρκετού κόσμου.

Κεντρικός ομιλητής ήταν ο καθηγητής Κώστας Μουτζούρης ο οποίος σημείωσε μεταξύ άλλων τα εξής: “ Σήμερα παρουσιάζουμε το βιβλίο του Μιχάλη του Κατσανεβάκη με τίτλο “ Χιλιοτραγουδισμένα ιστορικά ριζίτικα” κι εγώ ως ομιλητής θα αναφερθώ στο ποια είναι η θέση των νεοριζίτικων στο σώμα των ριζίτικων. Αν δηλαδή τα νεοριζίτικα μπορούν να ενταχθούν στα ριζίτικα και τι χρειάζεται γιατί πολλά νεοριζίτικα είναι εκτρώματα. Τα ριζίτικα υπάρχουν εδώ και δέκα περίπου αιώνες και τραγουδιούνται από τους ανθρώπους της παρέας, της τάβλας, της στράτας και ξεκίνησαν από τις ρίζες των Ορέων και με την πάροδο του χρόνου έγιναν ευρύτερα γνωστά. Κάποια από τα νεοριζίτικα που ενδεχομένως αγγίζουν ευαίσθητες ανθρώπινες ψυχές και εφόσον αυτά περάσουν στο λαό και τραγουδηθουν, ενδεχομένως να περάσουν και να γίνουν ριζίτικα. Η παράδοση σε κάποιο βαθμό εξελίσσεται. Η γλώσσα η σημερινή δεν είναι η γλώσσα των παλαιότερων χρόνων, άρα θα έχουμε και κάποιες αλλαγές.Τα νεοριζίτικα, λοιπόν, εφόσον πληρούν τις διαγραφές των ριζίτικων και αφού ξεχαστεί ο συνθέτης τους, γιατί τώρα τα τελευταία χρόνια κάποιοι συνθέτες ριζίτικων δεν έχουν σχέση με την παράδοση και γράφουν τραγούδια στο γραφείο. Το ριζίτικο γεννήθηκε στις Μαδάρες και, γράφτηκε με αφορμή κάποιο σημαντικό γεγονός με τον συγγραφέα του να είναι ανώνυμος. Όσα νεοριζίτικα τραγουδηθούν, ο χρόνος και οι άνθρωποι θα τα εντάξουν στα ριζίτικα ή θα τα απορρίψουν, 

Ο συγγραφέας στο βιβλίο του αυτό παρουσιάζει 18 ριζίτικα ιστορικά τραγούδια τα οποία θα αναλύσει με κείμενο της η φιλόλογος Μαρία Μαράκη που για κάποιους λόγους δεν είναι απόψε εδώ, και θα διαβαστεί από την επίσης φιλόλογο καθηγήτρια Μαρία Πατρελάκη”.   

Ομιλήτρια ήταν και και η κυρία Αναστασία Τζεράκη, καθηγήτρια μουσικής όλων των επιπέδων η οποία τόνισε: “Σε βάση επιστημονική θα αναφερθώ για τα μουσικά χαρακτηριστικά του ριζίτικου τραγουδιού. Τα ριζίτικα τραγούδια είναι αντικείμενο μελέτης της εθνομουσικολογίας  ή μουσικής λαογραφίας, επιστήμης η οποία ερευνά την παραδοσιακή μουσική που διαμορφώνεται και μεταφέρεται μέσα από την παράδοση του λαού. Στοιχείο θεμελιώδες είναι ότι κατατάσσεται στη φωνητική μουσική, ήτοι αποδίδεται αποκλειστικά από την ανθρώπινη φωνή η οποία είναι το αρτιότερο μουσικό όργανο. Είναι άσμα μονοφωνικό. Έχει μια μελωδική καμπύλη η οποία πανομοιότυπα τραγουδιέται από ένα ή πολλά άτομα. Ενώ πολυφωνία είναι το ταυτόχρονο άκουσμα δύο η περισσοτέρων ανεξάρτητων και αυτόνομων μεταξύ τους μελωδιών το οποίο έχει ευχάριστο, εύηχο αποτέλεσμα για την ακοή και το συναίσθημα”, ενώ συνεχίζοντας κατέληξε ως εξής: “ ΟΙ Μουσικός πυρήνα του ριζίτικου τραγουδιού έχει βάθος αιώνων, αποκύημα του αρχαίου δωρικού ιδιώματος, της ιστορίας  σε απόλυτη αρμονία με τη φύση, τη ζωή, τη δράση και τους αγώνες των ανθρώπων που τα δημιούργησαν”.  . 

• 

• 

Από μεριάς του ο αρχιτέκτονας μηχανικός, ιστορικός ερευνητής και συγγραφέας Μιχάλης Κατσανεβάκης με δήλωσή του στα “Χ.ν.” υπογράμμισε τα εξής: “Σήμερα παρουσιάστηκε το τρίτο από τα τέσσερα βιβλία που έχω  γράψει έχοντας τίτλο: “Χιλιοτραγουδισμένα ιστορικά ριζίτικα”. Το συγκεκριμένο βιβλίο αφορά αυτά τα τραγούδια που τα τελευταία 50 χρόνια συνηθιζόταν να τραγουδιούνται εδώ στο Νομό Χανίων κι εγώ κάνω μια ιστορική αναδρομή εξετάζοντας το γεγονός που ενέπνευσε τον λαϊκό ποιητή για να βγάλει και τραγουδήσει το ριζίτικο τραγούδι. Τα ριζίτικα είναι λιτά, και απέριττα, ήτοι ολιγολογα, αντίθετα με άλλα  δημοτικά, καθ’ όσον «το λακωνίζειν εστίν  φιλοσοφείν». Αρκετά εκ των  ριζίτικων αποτελούν μέρος μακροσκελών  δημοτικών ασμάτων..”.   

Συνεχίζοντας ο ίδιος επεσήμανε: “Τα ριζίτικα δημιουργήθηκαν από συγκεκριμένους ανθρώπους μια συγκεκριμένη ιστορική εποχή, μέχρι την εποχή του μεσοπολέμου,  κάτω από πολύ  δύσκολες συνθήκες, οι  οποίες σήμερα δεν υπάρχουν. Οι  άνθρωποι εκείνων των εποχών: Ζούσαν σε άθλιες συνθήκες, υπό τον Ενετικό και Τουρκικό ζυγό (1212-1913). Ζούσαν σε σπήλαια, κούμους και σπίτια σχεδόν χωρίς  πορτοπαράθυρα. Ζούσαν μέσα  στα χιόνια και στις βροχές. Είχαν για όπλα ρόπαλα, σπαθιά, τόξα και εμπροσθογεμή  όπλα. Ζούσαν με το αλέτρι και τη σκαλίδα. Οι γυναίκες γεννούσαν στους κούμους και στα χωράφια. Καθόταν σε  πέτρινα πεζούλια πλάγιαζαν σ’ αυτά και έφεγγαν  με το φως του λύχνου. Για όλα αυτά κανείς δεν μπορεί να τους φτάσει, ούτε να τους πλησιάσει, στη δύναμη της ψυχής τους, στην ευρηματικότητα του νου τους, αλλά και στην αγάπη για τη ζωή. Ήταν άλλοι άνθρωποι και είμαστε άλλοι άνθρωποι. Σεβασμό στους προγόνους, σεβασμός στην παράδοση. Τα ριζίτικα είναι διατηρητέα Μνημεία ιστορίας, παράδοσης, μουσικής, γλώσσας, φιλοσοφίας και πολιτισμού και ανήκουν στο λαό ο οποίος τα δημιούργησε.    

Την εκδήλωση συντόνιζε η Τριανταφυλλιά Μαζανάκη η οποία αφού καλωσόρισε τον κόσμο και τις τοπικές Αρχές κάλεσε στο βήμα για χαιρετισμό τον εκπρόσωπο της Ιεράς Μητροπόλεως Κυδωνίας και Αποκορώνου πρωτοπρεσβύτερο Αντώνιο Σαπουνάκη, τον αντιπεριφερειάρχη Χανίων Νίκο Καλόγερή, τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας Συλλόγων και Φορέων Ριζίτικου Θεόδωρο Φραγγεδάκη, ενώ αναγνώσθηκε χαιρετισμός που απέστειλε η βουλευτής Χανίων της Νέας Δημοκρατίας Σέβη Βολουδάκη. Η εκδήλωση συνεχίστηκε με ομιλίες και απόδοση Ριζίτικων Τραγουδιών από άνδρες του Συλλόγου Ριζιτών Κάμπων Κεραμιών.     

Ηλίας Ι. Κάκανος 

• 

• 

• 

• 

•