Πέμπτη , 28 Μαρ 2024

Αποκαλυπτήρια στήλης πεσόντων στην Αγυιά Ρουμέλη

Με την παρουσία αρκετού κόσμου και απογόνων των πεσόντων ηρώων πραγματοποιήθηκαν το μεσημέρι της Κυριακής από τον Δήμο Σφακίων και την Περιφερειακή Ενότητα Χανίων στο παλιό χωριό της Αγυιάς Ρουμέλης τα αποκαλυπτήρια της στήλης των πεσόντων καταγομένων από αυτό το χωριό, οι οποίοι αιχμαλωτίστηκαν από τους ναζί την κατοχή και οδηγήθηκαν στο στρατόπεδο εξόντωσης Μαουτχάουζεν χωρίς να επιστρέψουν ποτέ. Η εγκατάσταση του μνημείου αποτελεί ελάχιστο φόρο τιμής αλλά και μέγιστης ευγνωμοσύνης για την θυσία τους.

Την επιμνημόσυνη δέηση τέλεσε ο αρχιμανδρίτης Αθανάσιος Καραχάλιος πρωτοσύγκελος της Ιεράς Μητρόπολης Λάμπης Συβρίτου και Σφακίων με συμπροσευχόμενους τους παρακάτω κληρικούς Ενοριών των Σφακίων. Τον αρχιμανδρίτη Παΐσιο Παπασηφάκη, τον πρωτοπρεσβύτερο και αρχιερατικό επίτροπο Σφακίων Αθανάσιο Κουκουνάρη, τον πρωτοπρεσβύτερο Στυλιανό Κατσούλη και τον πρεσβύτερο Στυλιανό Καραισκάκη, ενώ συμμετείχε και ο πρωτοπρεσβύτερος Διομήδης Τζατζιμάκης Σχης (ΘΡ) ε.α. του οποίου ο πατέρας Ευστράτιος Τζατζιμάκης συμπεριλαμβάνεται στους έξι ήρωες του μνημείου. Μάλιστα δε, σε σύντομο χαιρετισμό που απηύθυνε με συγκίνηση αμέσως μετά την επιμνημόσυνη δέηση τόνισε ο ηλικιωμένος κληρικός, είπε: “Ευχαριστώ το Θεό και ευγνωμονώ, που έδωσε τη θέληση και τη δύναμη στους αρμοδίους, να γίνει πραγματικότητα μια επιθυμία μου και ένα όνειρο. Να υποδεχθώ εδώ, αυτούς που πριν από εβδομήντα επτά χρόνια με αποχαιρέτησαν, το 1944. Από τα βάθη της καρδιάς μου, ευχαριστώ πάρα πολύ”. .

Ακολούθησαν τα αποκαλυπτήρια της στήλης του μνημείου από τον δήμαρχο Σφακίων Μανούσο Χιωτάκη, τον πρόεδρο της τοπικής κοινότητας Αγυιάς Ρουμέλης Ιωάννη Τζατζιμάκη, τον εντεταλμένο περιφερειακό σύμβουλο τουρισμού και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης Κυριάκο Κώτσογλου ως εκπροσώπου της περιφέρειας Κρήτης και μέλη οικογενειών απογόνων των πεσόντων. 

Χαιρετισμό απηύθυναν ο δήμαρχος Σφακίων κ. Μανούσος Χιωτάκης και ο περιφερειακός σύμβουλος κ. Κυριάκος Κώτσογλου, υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων τα εξής: “ Στα αρρωστημένα μυαλά των ηγετών του Γ’ Ραιχ, γεννήθηκε η ιδέα της κατασκευής των στρατοπέδων συγκέντρωσης” επισημαίνει ο κ. δήμαρχος για να συνεχίσει τονίζοντας ότι “ στις 8 Αυγούστου άνοιξε τις πύλες του στην Αυστρία το φοβερό στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης, του Μαουτχάουζεν, που υπήρξε συνώνυμο του θανάτου και τόπος μαρτυρίου για πάνω από 200.000 κρατουμένους από σχεδόν όλες τις χώρες της Ευρώπης. Ανάμεσα τους και 3.700 Έλληνες, ξεψύχησαν μαρτυρικά στα κρεματόρια του. Εκεί μεταφέρθηκαν και οι δικοί μας έξι πατριώτες από εδώ, την Αγυιά Ρουμέλη και δεν επέστρεψαν. Θύματα του παραλογισμού του φασισμού και ναζισμού. Σήμερα αποκαλύπτουμε το μνημείο αυτό και το αφιερώνουμε στη μνήμη τους στέλνοντας έτσι κι ένα μήνυμα, το μήνυμα της επικράτησης της ειρήνης σε όλο τον κόσμο. Ας είναι αιωνία η μνήμη τους”.  

Από μεριάς του ο κ. Κώτσογλου άρχισε σημειώνοντας: “ Η ιστορική μνήμη και συνείδηση είναι εκείνη που διαχωρίζει τους ανθρώπους από τα ζώα”, είπε ο Νίτσε και συνεχίζοντας επεσήμανε ότι “ σήμερα, εδώ στην Αγυιά Ρουμέλη, χτίζουμε ένα ανάχωμα για να μνημονεύονται στους αιώνες τα ονόματα ηρώων που μαρτύρησαν για την πατρίδα μακριά της, στο κολαστήριο του Μαουτχάουζεν…”. 

Ομιλήτρια για τα θλιβερά ιστορικά γεγονότα εκείνης της περιόδου ήταν η Γεωργία Τζατζιμάκη διοικητική υπάλληλος του δήμου Χανίων, εγγονή του ήρωα Ευστρατίου Τζατζιμάκη και κόρη του κληρικού Διομήδη Τζατζιμάκη.  

                                                           

                                                        Η ΟΜΙΛΙΑ 

“Αν και δε διαθέτω  ταλέντο στο να εκφωνώ λόγους, εντούτοις δέχτηκα την τιμητική για μένα πρόταση του Δημάρχου Σφακίων κ. Χιωτάκη να μιλήσω ενώπιόν σας γιατί είναι το ελάχιστο που θα μπορούσα να κάνω για τη μνήμη του παππού μου, των θείων μου, των συγχωριανών μας.

Οι Γερμανοί εισέβαλαν για πρώτη φορά στην Αγία Ρουμέλη,  την 4η Ιουνίου του 1941.  Κατά την προσφιλή τους τακτική, λεηλάτησαν το χωριό . Στον προαύλιο χώρο γύρω από την Αγία Τριάδα θα συγκεντρώσουν τους κατοίκους και θα βάλουν θύμους περιμετρικά με πρόθεση να τους κάψουν. Για τους δικούς τους λόγους θα αλλάξουν γνώμη και αυτό δε θα γίνει.

Τον Σεπτέμβρη του 1943, οι Γερμανοί καίνε το Κουστογέρακο, τη Μονή και το Λειβαδά. Ακολουθούν μάχες μεταξύ Γερμανών και ντόπιων.

Το Φεβρουάριο του 1944 οι Γερμανοί ψάχνοντας να βρουν τους Άγγλους και τους ασυρμάτους, που ήταν κρυμμένοι σε δύσβατα σημεία του ορεινού όγκου, προσπαθούν να περάσουν στην επαρχία των Σφακίων. Όμως, στην τοποθεσία Βουκελάσι, στο Προφήτη Ηλία (στα σύνορα Σελίνου – Σφακίων) θα έρθουν αντιμέτωποι με την αντάρτικη ομάδα του Σελίνου και κατοίκους της Αγίας Ρουμέλης, οι οποίοι και θα καταφέρουν να ανακόψουν την πορεία τους. Την ομάδα των κατοίκων της Αγίας Ρουμέλης αποτελούσαν οι: Θεόδωρος και Γιάννης Βίγλης, Ρούσσος Θ. Τζατζιμάκης, Ανδρέας Δ. Τζατζιμάκης, Ιωάννης Δ. Τζατζιμάκης, Δαμουλής Τζατζιμάκης και ο Παύλος Ν. Μαρινάκης. Οι απώλειες των Γερμανών σημαντικές.

Οι άνδρες του χωριού με την δύναμη του ηρωισμού τους, θα πολεμήσουν τις περιπόλους των Ναζί. Τα αντίποινα δε θα αργήσουν.

Την 10η Φεβρουαρίου 1944, (ημερομηνία που έγιναν συλλήψεις και σε άλλα χωριά), οι Γερμανοί συγκεντρώνουν τους κατοίκους και συλλαμβάνουν περίπου 19 Αγιορουμελιώτες τους οποίους και κράτησαν ομήρους, στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας.

Από αυτούς κάποιοι δραπέτευσαν από την εκκλησία και κάποιοι στη διαδρομή Αγυιάς Ρουμέλης – Χώρας Σφακίων. Η διαδρομή την οποία και διένυσαν πεζοί ήταν Αγυιά Ρουμέλη – Σελούδα, Αράδαινα, Ανώπολη, Χώρα Σφακίων και προφανώς ως την Ίμβρο, που τελείωνε ο τότε αμαξιτός δρόμος. Ίσως και μέχρι τα Χανιά.

Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στο βιβλίο του Αντώνη Πλυμάκη «Μνήμες Σαμαριάς»: “Οι Γερμανοί παρέμειναν για 47 ημέρες στην Αγυιά Ρουμέλη, που είχε κηρυχθεί νεκρή ζώνη. Με τη συνοδεία δυο Γερμανών εξέρχονταν μόνο οι γυναίκες για να μαζέψουν, για μια ώρα χόρτα γιατί οι άντρες είχαν βγει στα βουνά. Οι κατακτητές στις ημέρες αυτές έσφαξαν περί τα 600 αιγοπρόβατα και κατέστρεψαν 300 κυψέλες. Επίσης είχαν επιτάξει το υδροπρίονο, κοντά στις Πόρτες (που λειτουργούσε μέχρι το 1960) και έπαιρναν από εκεί πολλή ξυλεία, σε βάρος των ιδιοκτητών του”.

Στην Αγία Παρασκευή, είχαν εγκαταστήσει φυλάκιο.

Από την ανατολή ως τη δύση του ηλίου αυτές τις ημέρες έριχναν με τα όπλα,  με τον φοβερό αντίλαλο να  πανικοβάλει τον άμαχο πληθυσμό.

Στις 12 Μαρτίου του 1944, 160 περίπου αιχμάλωτοι από τα χωριά της Κυδωνίας, του Σελίνου και την Αγία Ρουμέλη οδηγούνται από τις φυλακές της Αγιάς στα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Θα εξοριστούν στο στρατόπεδο Μαουτχάουζεν  της Αυστρίας. Κατά πολλούς ένα από τα πιο σκληρά στρατόπεδα συγκέντρωσης, με βασανιστήρια μέχρι τέλους για τους κρατουμένους. Ένα στρατόπεδο – κολαστήριο ολόκληρων κοινωνικών ομάδων, που εναντιώνονταν στο ναζισμό. Δεν ήταν τυχαία η ειδοποίηση στο κεφάλι της πύλης, του στρατοπέδου:

«ΕΣΕΙΣ ΠΟΥ ΜΠΑΙΝΕΤΕ, ΑΦΗΣΤΕ ΕΞΩ ΚΑΘΕ ΕΛΠΙΔΑ».

122.797 άνθρωποι, ανάμεσά τους και 3.700 Έλληνες, ξεψύχησαν μαρτυρικά στα κρεματόριά του. Γνώρισαν στο Μαουτχάουζεν,  ό,τι πιο απάνθρωπο μπορεί να συλλάβει ο ανθρώπινος νους.

Μια αόρατη γραμμή μνήμης  συνδέει την Κρήτη με ένα από τα χειρότερα ναζιστικά στρατόπεδα, το Μαουτχάουζεν. Δεν είναι τυχαίο που ο μοναδικός Μίκης Θεοδωράκης μέσα από το έργο του “ Η μπαλάντα του Μαουτχάουζεν”  αναφέρθηκε σε αυτό. Στον ”Αντώνη”,  του περίφημου “άσματος των ασμάτων” δίνεται μια σκληρή εικόνα των απάνθρωπων συνθηκών εργασίας ή, σωστότερα, τιμωρίας στο λατομείο του Μαουτχάουζεν.

Ο Τζατζιμάκης Ξενοφών, επέστρεψε μετά από 14 μήνες, καθώς διέφυγε όταν το τρένο βρισκόταν στη Σερβία. Για τους:

Τζατζιμάκη Ευστράτιο του Διοματάρη, Πρόεδρο της Κοινότητας Αγίας Ρουμέλης.

Γιανναράκη Γεώργιο του Μιχαήλ

Σταυρουδάκη Αντώνιο του Σταμάτη

Σταυρουδάκη Ματθαίο του Σταμάτη

Τζατζιμάκη Γεώργιο του Θεοδώρου

Τζατζιμάκη Γεώργιο του Ιωάννη,  δεν υπήρξε επιστροφή.

Ο θάνατός τους μαρτυρικός.

Ο Τζατζιμάκης Γεώργιος του Θεοδώρου, σύμφωνα με την μαρτυρία του επιζήσαντα Θεόδωρου Γεωργιακάκη, πέθανε στις 02-01-1945, βρίσκοντας  μαρτυρικό θάνατο από τα  φοβερά και απάνθρωπα ιατρικά πειράματα των Γερμανών, που διεξάγονταν στο συγκεκριμένο στρατόπεδο.

Τον παππού μας Τζατζιμάκη Ευστράτιο αν και δεν τον γνωρίσαμε, τον κουβαλάμε μέσα μας γιατί ο πατέρας μας τον είχε πάντα στη σκέψη του και αυτό μεταφέρθηκε και στα παιδιά του. Η ζωή για τη γιαγιά μας που έμεινε με δύο μωρά παιδιά, χάνοντας άντρα και δύο αδέρφια εκείνη τη μέρα και τρεις μήνες μετά το κοριτσάκι της, σε ηλικία μόλις οκτώ μηνών, έγινε αγώνας επιβίωσης. Ήταν μητέρα και πατέρας.

Η ευθύνη του αυτοδιοικητικού ανθρώπου εκφράστηκε στο μεγαλείο της στη συμπεριφορά  του παππού μου, ο οποίος παρά το γεγονός ότι του δόθηκε η ευκαιρία να διαφύγει δεν το έπραξε γιατί ήξερε ότι οι συνέπειες για το χωριό θα ήταν μεγαλύτερες. Η θέση του  παππού μου, ως Κοινοτάρχης, του προσέδιδε μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης απέναντι στους  συγχωριανούς του και στην ιστορία του τόπου του, που ανέλαβε μέχρι το τέλος στο ακέραιο με τις πράξεις και τη συμπεριφορά του.

Αν και έφυγαν το Φεβρουάριο του 1944, για τους δικούς τους ανθρώπους δεν ήταν ποτέ απόντες.

Σήμερα όμως, δηλώνετε ηχηρά ότι ήταν και θα είναι για πάντα παρόντες, στην ιστορία του τόπου μας.

Γιατί η ιστορία ενός τόπου είναι το θεμέλιο για το μέλλον του. Και αυτή η ιστορία είναι πολύ πρόσφατη για να αφεθεί στη λήθη. Η αναγραφή των ονομάτων σε μια στήλη μαρμάρου είναι ο ελάχιστος φόρος τιμής. Η διαβεβαίωση στην παραγγελιά τους, όπως μεταφέρθηκε από τον επιζήσασα Θεόδωρο Γεωργιακάκη, «Εμείς που θανατωθήκαμε στα Ναζιστικά στρατόπεδα μην μας ξεχνάτε», ότι κανείς δε θα ξεχάσει ποτέ.

Η είδηση του θανάτου τους αποτέλεσε τη χαριστική βολή για τις οικογένειές τους, που ζούσαν με την ελπίδα.  Για τις χαροκαμένες μανάδες, που έχασαν τα παιδιά τους  στην άνθη της νιότης τους, καμιά παρηγοριά. Για όλους εμάς τους συγγενείς είναι οδυνηρό να γνωρίζουμε το τραγικό τέλος τους.

Η είδηση ήρθε,  αλλά τα σώματά τους ποτέ. Άλλη μια τραγική διάσταση των γεγονότων. Ακούστηκαν μοιρολόγια, μέχρι μέσα τον Φάραγγα. Τα δάκρυα δε σταμάτησαν ποτέ. Όμως, δεν οδηγήθηκαν ποτέ στην τελευταία τους κατοικία με τις τιμές που η θρησκεία και η σφακιανή παράδοση ορίζει.

Ας είναι η σημερινή εκδήλωση ένας ελάχιστος φόρος τιμής και ευγνωμοσύνης προς όλους αυτούς, που με τον ένα ή το άλλο τρόπο μαρτύρησαν εκείνη τη μέρα.

Μια δικαίωση που ευτυχώς δεν ήρθε πολύ αργά και μια διασφάλιση της ιεράς παρακαταθήκης που άφησαν σε εμάς και στις επόμενες γενιές. Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στο Δήμο Σφακίων, στο Δήμαρχο Μανούσο Χιωτάκη και σε όλους όσους συνέβαλλαν στην υλοποίηση αυτού του έργου.

Και ας μην ξεχνάμε:

Άνδρας απού΄χει στη ζωή ήθος τιμή και ανδρεία

Ειν΄ αετός στον ουρανό, απού πετά με αξία.

Ας είναι αιωνία η μνήμη τους”.

Ακολούθησε προσκλητήριο νεκρών και κατάθεση στεφάνων.  Εκ μέρους του δήμου Σφακίων, στεφάνι κατέθεσε ο ίδιος ο δήμαρχος Μανούσος Χιωτάκης. Από την περιφερειακή ενότητα. Χανίων, ο εντεταλμένος περιφερειακός σύμβουλος Κυριάκος Κώτσογλου. Από την τοπική κοινότητα Αγυιάς Ρουμέλης ο πρόεδρος Ιωάννης Τζατζιμάκης. Από τον δήμο Χανίων ο αντιδήμαρχος Ιωάννης Νικηφοράκης. Από τον δήμο Αποκορώνου ο αντιδήμαρχος Γεώργιος Γυπαράκης, ενώ από τον Λιμενικό Σταθμό Χώρας Σφακίων ο ανθυπασπιστής Ιωάννης Τζουγανάκης, από την Πυροσβεστική Υπηρεσία Βρυσών ο διοικητής αντιπύραρχος Ξενοφών Τσιλιμιγκάκης, από την διεύθυνση Δασών Χανίων ο Ιωάννης Φωτάκης. Εκ μέρους του δικτύου μαρτυρικών πόλεων και χωριών της Ελλάδας ο Σπύρος Δαράκης.

Ομάδα κατοίκων του χωριού τραγούδησε ριζίτικο τραγούδι για να κλείσει η εκδήλωση με την τήρηση ενός λεπτού σιγής στη μνήμη τους, την ανάκρουση του Εθνικού μας Ύμνου και τραπέζι σε ταβέρνα που δόθηκε από τον δήμο Σφακίων. 

Την εκδήλωση συντόνιζε η αντιδήμαρχος Αφροδίτη Σφηνιά. 

Παραθέτουμε αρκετά στιγμιότυπα από την σεμνή τελετή ενώ σύντομα πλάνα από βιντεοσκόπηση μπορείτε να δείτε και στην ιστοσελίδα των “Χανιώτικων νέων”. . 

Γιάννης και Ηλίας Κάκανος

……………………………………………………………………………………………………………………..

Οι καλύτερες θάλασσες για διακοπές αρχίζουν τώρα… 

Ερωτόκριτος διαμερίσματα Αγία Μαρίνα Χανίων 

Erotokritos apartments Agia Marina Chania 

https://www.booking.com/hotel/gr/erotokritos-studios-chania.el.html?fbclid=IwAR3k_R4oOVe_ky8P2Gq-wajcmEgiB-Y4kw7vwC3sxmdf_nV8nIxetfXzSTo&activeTab=photosGallery

https://www.booking.com/hotel/gr/erotokritos-studios-chania.el.html

……………………………………………………………………………………………………………

https://www.airbnb.gr/rooms/44318385?source_impression_id=p3_1633064088_4Xk%2BnSHB8uSYNrtU&guests=1&adults=1

Στη γέφυρα του πλοίου Δασκαλογιάννη ο πλοίαρχος Ευστράτιος Μπουρνάζος με την σύζυγό του Γεωργία Τζατζιμάκη – Μπουρνάζου ομιλίτρια στην εκδήλωση

2 σχόλια

  1. Μανουσέλης Ανδρέας

    Αγιά Ρουμέλη..
    Διορθώστε παρακαλώ.

Απαντήστε στο Μανουσέλης Ανδρέας Ακύρωση απάντησης

Το email σας δεν θα δημοσιευθεί.Τα υποχρεωτικά πεδία είναι σημειωμέα *

*

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.

Πηγαίνετε Στην Κορυφή
WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com