Μνημεία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στο έλεος του Θεού!

Ο Πλατανιάς μέχρι και τη δεκαετία του 1960 ήταν ένα μικρό χωριό στο μέσον του νοητού άξονα Χανίων – Κολυμπαρίου με τα περισσότερα σπίτια του να είναι κτισμένα σ’ έναν πανοραμικό λόφο αγναντεύοντας όλη την περιοχή. Σήμερα τίποτα δεν θυμίζει το παρελθόν, αφού πολλά άλλαξαν και ο Πλατανιάς έχει μετατραπεί σε μια θαυμάσια τουριστική κωμόπολη.

 

Με αφορμή τα πρόσφατα αφιερώματα των «Χ.Ν.» που αφορούσαν τα δεινά των κατοίκων της περιοχής, του Νομού και της Κρήτης από τους Γερμανούς καθώς επίσης τα αναξιοποίητα μνημεία, δεχτήκαμε καταιγισμό τηλεφωνικών κλήσεων από ανθρώπους διαφόρων ηλικιών, οι οποίοι μας παρακάλεσαν να δώσουμε συνέχεια, αφού η περιοχή είναι κατάσπαρτη από εγκαταλειμμένα καταφύγια, υπόγειες αποθήκες φύλαξης πολεμικού υλικού και πολυβολεία, των οποίων η σημερινή τους κατάσταση προκαλεί θλίψη. Για την ονομασία του Πλατανιά και το ιστορικό της περιοχής, μας μίλησαν πολλοί άνθρωποι. Μεταξύ αυτών, ο αντιδήμαρχος του Δήμου κ. Νίκος Δασκαλάκης, αρμόδιος στα Πολιτιστικά θέματα, ο πρόεδρος του Πολιτιστικού και Αναπτυξιακού Συλλόγου κ. Τιμολέων Φραγκάκης και ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Πλατανιά, κ. Θρασύβουλος Μαράκης.

 “Το όνομα του ο Πλατανιάς, φαίνεται να το έχει λάβει από τον ομώνυμο ποταμό που ρέει δυτικά του, στις όχθες του οποίου φύονταν αιωνόβια πλατάνια. Πρόκειται για τον ομηρικό ποταμό «Ιάρδανο». Μαζί με τα πλατάνια, ένα πλήθος από άλλα δέντρα, καλαμιές και θάμνους κάλυπταν τις όχθες του ποταμού από την παραλία μέχρι τα ενδότερα και συνέθεταν ένα υπέροχο τοπίο, μια καταπράσινη κοιλάδα. Την ομορφιά, τα χρώματα και τους ήχους της περιγράφουν αρκετοί περιηγητές, όπως οι Γάλλοι, Σαβαρύ το 1779 και Μπουκερλώ το 1894. Πρόκειται για το περίφημο άλσος του Πλατανιά στην τοποθεσία Δρακιανά. Οι Ενετοί αναφέρουν τον Πλατανιά ως Platenea και Pyrgo Platenea. Από διηγήσεις παλαιοτέρων πληροφορούμαστε ότι περίπου στη βυζαντινή περίοδο, ίσως και μεταγενέστερα, υπήρχε συνοικισμός με το όνομα «Κανταραλιανά» κοντά στο ποτάμι και γύρω από το εξωκλήσι του Αγίου Αντωνίου. Εκεί οι άνθρωποι μεταγενέστερα, κατά τις εργασίες καλλιέργειας των χωραφιών τους έβρισκαν θεμέλια κτισμάτων και σπασμένα κεραμικά. Στον τεράστιο βράχο ή λόφο επάνω, η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου που είναι ο καθεδρικός Ναός του χωριού, καταγράφεται από τους Ενετούς ως μοναστήρι. Στα υπάρχοντα παλαιότερα κελιά και κτήρια του λειτουργούσε στις αρχές του 20^ου αιώνα το πρώτο σχολείο του Πλατανιά. ΤΟ 2009 ο Ναός αναπαλαιώθηκε και αποτελεί κόσμημα για την περιοχή, αφού κοσμείται και με φορητές εικόνες των ντόπιων ιερέων –αγιογράφων Γρηγορίου και Ιωάννου Φραγκάκη (πατέρα και γιου) που διακόνησαν τον Ναό από το 1870 ως το 1934. Στην οχυρωμένη θέση πέριξ του μοναστηριού, πάνω στον λόφο, φαίνεται να κατέφευγαν οι άνθρωποι από τα Κανταραλιανά για λόγους ασφαλείας και μεγαλύτερης προστασίας, από τις συχνές επιθέσεις των πειρατών. Έτσι, σιγά-σιγά μεταφέρθηκε ο οικισμός πάνω στον λόφο, που έχοντας μοναδική θέα σε όλη την περιοχή, μπορούσε να προφυλάξει τους κατοίκους του. Το χωριό άρχισε να αναπτύσσεται παραλιακά και στον κάμπο, μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο”, υπογράμμισε ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου κ. Τιμολέων Φραγκάκης.

Για την περίοδο της γερμανικής κατοχής ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Πλατανιά, κ. Θρασύβουλος Μαράκης τόνισε: “Όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν την Κρήτη, λόγω της στρατηγικής θέσης που έχει το χωριό, εγκατέστησαν σε αυτό πεζικό και πυροβολικό. Επίταξαν τα καλλίτερα σπίτια για τους αξιωματικούς, έκτισαν στρατώνες και καταυλισμούς για τους στρατιώτες σε διάφορα σημεία, καθώς και φυλάκια με επάκτια πυροβόλα και κανόνια μεγάλου βεληνεκούς, φοβούμενοι απόβαση από τη θάλασσα. Για την φύλαξη των πυρομαχικών και άλλων εφοδίων κατασκεύασαν υπόγεια τούνελ σε διάφορες θέσεις. Σπουδαιότερο από τα οποία είναι αυτό που βρίσκεται σκαμμένο κάτω από την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου. Η κατάσταση του τούνελ, παρά την εγκατάλειψη τόσων δεκαετιών, είναι καλή. Στην κορυφή του λόφου υπάρχει το πολυβολείο των Γερμανών σε κακή κατάσταση, ενώ και αυτό, όπως και τόσα άλλα, αποτελούν μνημεία που έπρεπε να είχαν ανακαινισθεί και να ήταν επισκέψιμα. Αρκετοί χωριανοί μας συμμετείχαν στην Εθνική Αντίσταση κατά τη διάρκεια της κατοχής. Έχουμε κι εμείς αρκετά θύματα που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς. Έχω τ’ όνομα του μακαρίτη του παππού μου, Θρασύβουλου Καλαφατάκη, τον οποίο εκτέλεσαν οι Γερμανοί μαζί με άλλους πατριώτες στην Καισαριανή την Πρωτομαγιά του 1941”.    

Για την τουριστική υποδομή που έχει σήμερα ο Πλατανιάς, επεσήμανε ο επιχειρηματίας κ. Μιχάλης Μαυρομάτης, ότι: “ Από μια ταβέρνα με την ονομασία «Κερατάς», άρχισε ν’ αναπτύσσεται ο τουρισμός στον Πλατανιά πριν από 60 χρόνια για να φτάσουμε σήμερα να έχουμε κάθε τουριστική σαιζόν χιλιάδες επισκέπτες. Πλήθος τουριστικών μονάδων μικρών και μεγάλων, καταστήματα εστίασης, διασκέδασης και διάφορων αγορών έχουν μεταμορφώσει την περιοχή σε ένα από τα πλέον τουριστικά θέρετρα της Κρήτης και τον Πλατανιά τη δεύτερη επιλογή των Σκανδιναβών τουριστών μετά τη Μαγιόρκα. Εκτός, όμως, από τα τουριστικά επαγγέλματα, η περιοχή μας συνεχίζει να φημίζεται για τις καλλιέργειές της στα κηπευτικά, τα εσπεριδοειδή, την ελαιοκομία, τα φυτώρια αλλά και την κτηνοτροφία της ακόμα”.          

“Αξίζει να πάμε σε όλα τα μέρη της Δημοτικής μας Περιφέρειας για να καταγράψετε ιστορικά θέματα” τόνισε ο αντιδήμαρχος κ  Νίκος Δασκαλάκης, ο οποίος πράγματι καταβάλλει φιλότιμες προσπάθειες για τα καλύτερα που μπορούν να γίνουν και που δεν έγιναν μέχρι σήμερα. Μετά τον Πλατανιά φωτογραφήσαμε ορισμένα ιστορικά σημεία στην έδρα του Δήμου Πλατανιά, το Γεράνι, έχοντας στην παρέα μας και έναν ηλικιωμένο κάτοικο, αγρότη και επιχειρηματία με δράση, τον κ. Ανδρέα Γερανιώτη, που μας είπε τα εξής: “ Το δικό μας το χωριό, το Γεράνι είναι το μεγαλύτερο σε πληθυσμό χωριό της περιοχής και πρέπει τα «Χ.Ν.» να αφιερώσουν επαρκή χώρο για την προβολή του”.

 

 

Η μια από τις δύο εισόδους της αποθήκης με το τούνελ για φύλαξη πολεμικού υλικού από τους Γερμανούς μέσα στο λόφο με διαδρόμους μεγάλου μήκους. Εντός του τούνελ διακρίνονται ο αντιδήμαρχος κ. Νίκος Δασκαλάκης, ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας κ. Θρασύβουλος Μαράκης και ο επιχειρηματίας κ. Μιχάλης Μαυρομάτης.

 

 

Το Γερμανικό πολυβολείο σε εγκατάλειψη στη θέση «Κόκκινη Κεφάλα» της κορυφής του λόφου. Οι φωτογραφίες δείχνουν την ακαταστασία του εσωτερικού χώρου καθώς επίσης την ομορφιά της περιοχής, βόρεια με το κέντρο του Πλάτανιά, βορειοανατολικά με το νησάκι Θοδωρού, την Αγία Μαρίνα και βορειοδυτικά μέχρι και το Κολυμπάρι.  

 

  Ένα από τα πολλά συνηθισμένα καταφύγια της περιοχής, στο Γεράνι. 

 

 Οικογενειακό καταφύγιο στην παραλία του Γερανίου. “Η θάλασσα την κατοχή ήταν 20 μέτρα πιο μέσα από εκεί που σκάει σήμερα το κύμα. Εδώ κρυβόταν η οικογένεια μας και καλυπτόταν το καταφύγιο από τους θάμνους που υπήρχαν”, δήλωσε ο κ. Ανδρέας Γερανιώτης.

 

 “Κάτω από αυτό το υψωματάκι βρίσκεται ένα πολυβολείο που έφτιαξε ο ελληνικός στρατός μετά που έφυγαν οι Γερμανοί”, επισημαίνει ο κ. Μιχάλης Δασκαλάκης κάτοικος του Γερανίου.