Η υπόγεια κρήνη στην πλατεία Σπλάντζιας

Για την ιστορική πλατεία Σπλάντζιας με τον υπεραιωνόβιο πλάτανο και τον περικαλλή Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου αναφερθήκαμε επανειλημμένα, πλην όμως, με αφορμή την πρόσφατη πολιτιστική δραστηριότητα χρησιμοποίησης μιας υπόγειας κρήνης, που έγινε γνωστή μέσα στη δεκαετία του 1980, επανερχόμαστε για να μάθουν οι νέοι και να θυμηθούν οι παλιοί.

Στα Χανιά τα χρόνια της τουρκοκρατίας, η πλατεία αυτή ήταν τόπος αναψυχής, αλλά και εμπορικό κέντρο των Τούρκων, όπως ακριβώς το ίδιο ήταν για τους χριστιανούς, η πλατεία του Σαντριβανίου.

Σύμφωνα με πληροφορίες που μας έδωσε ο κ. Ανδριανάκης, «μετά από ανασκαφή που κάναμε βρήκαμε τη σκάλα με 27 σκαλοπάτια, που οδηγούσε στην υπόγεια κρήνη. Όπως μας είπαν παλιοί κάτοικοι, είχαν κατεδαφίσει τον θόλο της στη δεκαετία του ’50 και είχαν βάλει πολιτικούς κρατούμενους να την μπαζώσουν. Διαπιστώσαμε ότι πρόκειται για την υπόγεια κρήνη του τζαμιού του Αγίου Νικολάου απέναντι, όπου εκτός από την προμήθεια νερού, κατέβαιναν να πλύνουν τα πόδια τους οι μουσουλμάνοι πριν μπουν στο τζαμί».

«Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό μνημείο», σημείωσε ο κ. Ανδριανάκης, «με γλυπτό διάκοσμο, που επικοινωνούσε με τις βενετσιάνικες δεξαμενές κάπου στην οδό Δασκαλογιάννη. Φροντίσαμε για τη συντήρηση και αποκατάσταση της κρήνης με πιστώσεις από τα ΜΟΠ. Παράλληλα φροντίσαμε για την εξυγίανση του ιστορικού πλατάνου, που κόντευε να ξεραθεί και από τότε πήρε ξανά ανάπτυξη. Αποκαταστήσαμε τον θόλο και τη σκάλα και φέραμε το μνημείο σε σημείο, ώστε να είναι επισκέψιμο. Πάνω από την κρήνη, όπου συνήθιζαν να κάθονται οι μουσουλμάνοι της περιοχής, υπήρχε ένα κομψό, κτιστό κιόσκι σε αραβικό ρυθμό, που κι αυτό είχε κατεδαφιστεί».

Επιπλέον στοιχεία για την κρήνη και την πλατεία Σπλάντζιας πληροφορηθήκαμε από το θαυμάσιο πόνημα που συνέγραψε το 1971 ο Χαρίδημος Ι. Πολυχρονίδης, που, μεταξύ άλλων, αναφέρει τα εξής: «Η πλατεία Σπλάντζιας βρίσκεται στο κέντρο περίπου της παλιάς πόλης των Χανίων και είναι η ετέρα των μεγάλων πλατειών της. Η άλλη είναι του Σαντριβανίου. Ονομάσθηκε Σπλάντζια επί Ενετών. Στο κέντρο της πλατείας υπήρχε πολυγωνικό περίπτερο που λεγόταν “Μουβεκητχανές” και κτίσθηκε από τον πορθητή των Χανίων Γιουσούφ Πασά και αποτελούσε κέντρο συναντήσεων και συσκέψεων των ιθυνόντων Τούρκων που λάμβαναν αποφάσεις κατά των χριστιανών. Κοντά στο περίπτερο αυτό υπήρχαν υπόγεια αναβρυτήρια τα οποία χρησιμοποιούσαν οι περίοικοι για ύδρευση».

kakanos +++Για τα αναβρυτήρια αυτά των Τούρκων και τον Ιερό Ναό με την πλατεία ρωτήσαμε τους σεβάσμιους εφημερίους του Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου π. Εμμανουήλ Μπλαζάκη και π. Δημήτριο Λιόλιο, οι οποίοι μας είπαν: «Tα νερά της υπόγειας κρήνης εκτός από την ύδρευση τα χρησιμοποιούσαν οι μουσουλμάνοι για να πλένονται και στη συνέχεια να εισέρχονται για προσευχή στον μετά από μετατροπή Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου σε τέμενος».

Οι ίδιοι, συνέχισαν, επισημαίνοντας για τον περικαλλή Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου τα εξής: «Ο Ναός του Αγίου Νικολάου ήταν το καθολικό της μονής του τάγματος των δομινικανών μοναχών στα Χανιά και κτίσθηκε γύρω στα 1320. Μετά, όμως, από την κατάληψη της πόλης των Χανίων από τους Τούρκους, το 1645, μετατράπηκε σε τζαμί και ονομάσθηκε Χιουγκάρ Τζαμισί, δηλαδή το τζαμί του ηγεμόνα και ήταν το κεντρικό τζαμί της πόλης. Το 1918 οι ορθόδοξοι των Χανίων κατέλαβαν τον Ναό και τον καθιέρωσαν προς τιμή του Αγίου Νικολάου».

 

  Όψεις με την ιστορική πλατεία, τον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου, την υπόγεια κρήνη και τον πλάτανο που κρεμούσαν οι Τούρκοι τους χριστιανούς, μεταξύ αυτών, τον επίσκοπο Κισάμου και Σελίνου Μελχισεδέκ Δεσποτάκη και τον Ιεροδιάκονον Καλλίνικον.

Ο πρωτοπρεσβύτερος π. Εμμανουήλ Μπλαζουδάκης 

Γιάννης Η. Κάκανος  

 

 

 Οι διαφημίσεις στα έντυπα μας είναι φθηνές και στηρίζουν την προσπάθεια διατήρησης χιλιάδων εκδηλώσεων στο ηλεκτρονικό αρχείο της ιστοσελίδας μας. Το Επαρχιακό φως ως έντυπο τυπώνεται σε χαρτί πολυτελείας στα υπερσύγχρονα τυπογραφεία της εφημερίδας “Χανιώτικα νέα” με δέκα χιλιάδες τεύχη που διανέμονται δωρεάν σε όλη την Κρήτη. Οι εκδηλώσεις όσων επιθυμούν να συμπεριληφθούν σ’ ένα από τα επόμενα τεύχη μας οφείλουν να συνεισφέρουν στα έξοδα της σελίδας.